جراتمندی چیست؟

آنچه بدیهی است انسان موجود اجتماعی است و زندگی و رضایت از آن پرتو ارتباط با انسان­هاست. توانایی برقراری ارتباط موثر ما را در جایگاه مهم تری قرار می­دهد که رضایت از زندگی و خوشبختی ما را بیشتر می­کند. یکی از راه­های برقرای ارتباط موثر رفتار جرات­مندانه است که تعریف آن در زیر می­آید:

 جرأتمندی رفتاری است که شامل :

احقاق حق خود

 بیان نظر و احساس نسبت به موضوعی

 درخواست و رد درخواست می باشد

مشروط بر آنکه چهار اصل مهم زیر را  مد نظر قراردهیم:

 1 احترام

2- صداقت

3- آگاهی به حقوق خود و حفظ آن

4- آگاهی به حقوق دیگران و حفظ آن.

افرادي كه از مهارت جرأت ورزي (حدّ وسط برخورد منفعلانه و پرخاشگري) بي بهره ­اند، نمي توانند از خودشان دفاع نمايند؛ لذاست كه غالباً در برخورد با ديگران منفعل، پشيمان و ترسو بوده و به جاي اهمّيت به نيازها و خواسته اي خود، از خواسته ها و نظر ديگران تبعيّت مي كنند. جرأت ورزي مهارتي است در راه خودكارآمدي و خودكنترلي در افراد كه اعتماد به نفس و عزّت نفس آنها را تقويّت مي­كند. اين مهارت كه جزو مهارت هاي مقابله با خشم و همچنين بهترين روش ارتباط رضايت­بخش با ديگران است. در این قسمت حقوق هر انسانی که ملزم است ان را هم در حق خود و حق دیگران رعایت کند و اساس رفتار جرات ورزی و ارتباط موثر با دیگران است را  یادآور می­شوم و در قسمت­های دیگر راههای تقویت جرات­مندی را بررسی می­کنیم.

من حق دارم که….

1-به تقاضاهاي ديگران نه بگويم.

2-در مورد احساسات و دليل كارهاي شخصي‌ام به ديگران توضيح ندهم.

3-در برابر تقاضاهاي بيش از حد ديگران ايستادگي كنم.

4-از ديگران بخواهم كه هنگام صحبت به نظراتم گوش دهند.

5-تغيير عقيده دهم.

6-زماني‌كه نياز دارم تنها بمانم.

7-در روابط بين فردي مورد احترام قرار گيرم.

8-اشتباه كرده و مسئوليت آن اشتباه را به عهده بگيرم.

9-براي زندگي خودم  تصميم‌ بگيرم.

10-احساس خاصي را داشته و آن را نشان دهم.

11-از ديگران سووال كرده یا بخواهم كه كاري را برايم انجام دهند.

12-خودم را دوست داشته‌باشم.

من مسئولیت دارم که …

1-هنگام نه شنيدن از ديگران، واكنش منفي نشان ندهم.

2-در مورد احساسات و دلائل شخصي كارهاي ديگران كنجكاوي نكنم.

3-براي تقاضاهايم به ديگران اصرار نكنم.

4-هنگام صحبت ديگران به نظراتشان گوش بدهم.

5-بپذيرم كه ديگران تغيير عقيده داده‌اند.

6-زماني كه ديگران نياز دارند آنها را تنها بگذارم.

7-در روابط بين فردي به ديگران احترام بگذارم.

8-بپذيرم كه ديگران اشتباه مي‌كنند و مسئوليت اشتباه با خودشان است.

9-بپذيرم كه ديگران براي زندگي خودشان تصميم مي‌گيرند.

10-بپذيرم كه ديگران احساس خاصي داشته و مي‌توانند آن را نشان بدهند.

11-بپذيرم كه ديگران از من سوال کرده يا بخواهند كه كاري را برايشان انجام دهم.

12-بپذيرم كه ديگران خودشان را دوست دارند.

حمید ضرابی پور، کاندیدای دکتری روانشناسی بالینی از انستیتو روانپزشکی تهران
متخصص در حوزه های وسواس، افسردگی، اختلالات اضطرابی