در مورد اختلال بیش فعالی و نقص توجه بیشتر بدانیم

چه چیزی سبب اختلالنقص توجه و بیش فعالی می شود؟

دلیل دقیق  بیش فعالی نامشخص است. از آنجا که این یک اختلال پیچیده است، به نظر غیر محتمل می رسد که تنها یک دلیل وجود داشته باشد. احتمالاً عوامل بسیاری وجود دارند که در ایجاد بیش فعالی شرکت دارند و شاید عوامل مختلفی در زیر گروه های مختلف این اختلال دخیل هستند.

ارتباط ژنتیکی بسیار محکمی در وقوع اختلال نقص توجه و بیش فعالی وجود دارد. در واقع نتایج چندین مطالعه ی مختلف نشان می دهد که عوامل ژنتیکی دلیل اصلی این اختلال است. بدین معنا که اگر عضوی از خانواده مبتلا به بیش فعالی باشد، در دیگر اعضای خانواده ریسک بالایی از این اختلال وجود دارد. اگر یکی از والدین دچار بیش فعالی بوده یا باشد، شانس اینکه کودک او مبتلا به این اختلال شود 57 درصد است. اگر فرزندی در خانواده بیش فعالی داشته باشد، شانس اینکه خواهر یا برادر وی هم این اختلال را داشته باشند 32 درصد خواهد بود.

شواهد موجود نشان می دهند که ژن های مختلفی در انتقال این اختلال دخیل هستند. یکی از ژن ها فعالیت دوپامین را کنترل می کند که یک انتقال دهنده ی عصبی و ماده ای شیمیایی در مغز است که پیام ها را از یک سلول مغزی به سلول دیگر انتقال می دهد. با وجود آنکه دوپامین نقشی اساسی درشروع کردن حرکتی هدفمند، افزایش هوشیاری و بالا بردی انگیزه بر عهده دارد، مشکلات همراه با این انتقال دهنده ی عصبی با علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی انطباق دارد. ژن دیگری که در این میان دخیل است ژنی است که مرتبط با رفتار حس یابی در یک شخصیت است.

عامل دیگری که می تواند در گسترش بیش فعالی در برخی کودکان نقش داشته باشد، صدمات مغزی است. این شامل مشکلاتی در بارداری است که می تواند ناشی از عواملی مانند سیگار کشیدن یا مصرف الکل توسط مادر در آن دوران و همچنین مشکلاتی در بدو تولد نظیر دریافت ناکافی اکسیژن توسط نوزاد، قرار گرفتن شیرخوار یا کودک در معرض سطح بالای مواد سمی مانند سرب باشد. در اکثر کودکان مبتلا به بیش فعالی احتمال نقش داشتن این گونه صدمات مغزی نسبت به عوامل ژنتیکی کمتر است.

اگر چه درک ما از اختلال نقص توجه وبیش فعالی در سالهای اخیر بیشتر شده است، اما تحقیقات بیشتری نیاز است تا این اختلال پیچیده را به طور کاملتری بشناسیم. پیشرفت هایی که در تکنولوژی برای مطالعات ژن ها و مغز استفاده می شود، کمک شایانی در سال های آتی خواهد بود. برای مثال، مطالعات و تحقیقات، افت فعالیت در چندین قسمت از مغز کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی را نشان داده است و جای شگفتی نیست که برخی از این نواحی مغز گمان می رود در بازداری رفتاری و حفظ توجه دخیل باشند.

در مورد عوامل دیگر چطور؟ در طول سال ها مواد مختلفی نظیر افزودنی های خوراکی، شکر تصفیه شده و مواد آلرژی زا به افزایش اختلال نقص توجه وبیش فعالی ارتباط داده شده است. با این وجود، مطالعات کنترل شده ی بعدی حمایت بسیار کمی از این مواد به عنوان عوامل پدید آورنده کرده اند. رفتار فرزند پرورانه همچنین به عنوان عامل مؤثر و احتمالی بیش فعالی توجهات را به خود معطوف کرده است. اگرچه رفتار والدین در کنترل مشکلات رفتاری که غالباً با علائم بیش فعالی همراه است اهمیت دارد، اما هیچ مدرکی دال بر این نیست که دلیل بیش فعالی این مسئله باشد. به طور خلاصه، عوامل محیطی احتمالاً تنها نقشی جزئی در تعیین شدت یا تداوم علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی از قبیل عدم توجه، شتاب زدگی و بیش فعالی دارند.

آیا من باید فرزندم را ارزیابی کنم؟

 بسیاری از کودکان پیش دبستانی ممکن است برخی از ویژگی های رفتاری اختلال نقص توجه و بیش فعالی را به عنوان بخشی از رشد طبیعی خود نشان دهند، اما تعداد نسبتاً کمی از کودکان معیارهای تشخیصی این اختلال را دارا هستند. پس وقتی که کودکتان ممکن است مشکلات آنقدر حادی داشته باشد که تشخیص نقص توجه وبیش فعالی برایش داده شود، باید به دنبال چه باشید؟

تشخیص موارد حاد اختلال نقص توجه و بیش فعالی مخصوصا برای کودکان بزرگتر آسان است. در اکثر موارد تشخیص دقیق در مورد کودکان پیش دبستانی و نیز موارد خفیف تر در کودکان بزرگتر بسیار دشوار است. مرز میان یک اختلال قابل تشخیص و محدوده ی فراتر از رفتار نرمال خیلی روشن نیست. چنانچه به بیش فعال بودن فرزندتان مشکوک هستید، برای ارزیابی با یک متخصص مشورت کنید.

اگر بر آن هستید که یک ارزیابی تخصصی به عمل آورید، نکته ی حائز اهمیت آن است که بدانید هیچ گونه آزمایش قطعی برای این اختلال وجود ندارد. متخصصان نیز در چگونگی سنجش کامل یک کودک در سطح وسیعی متفاوت عمل می کنند. در گام اول شما باید فرزندتان را توسط پزشکش بررسی کنید تا از مسائل دیگر نظیر مشکلات دیداری و شنیداری پیشگیری کنید. همچنین در موارد بسیار نادر، علائم مشکلات فیزیکی مزمن، نظیر مشکلات تیروئیدی گاهی می تواند همان علائم بیش فعالی را داشته باشد.

زمانی که از این قبیل مشکلات پیشگیری شود، گام بعدی در اختیار داشتن متخصصی، با تخصص سنجش کودکان مبتلا به این اختلال برای ارزیابی کودک است. او می تواند یک روانشناس، روانپزشک، متخصص اطفال یا متخصص دیگری باشد که در این زمینه آموزش دیده است. یک ارزیابی جامع به طور معمول شامل مصاحبه، چک لیست های رفتاری (که توسط والدین و مربیان تکمیل می شود)، پرسشنامه ها/ آزمون ها و گاهی مشاهدات فرزند شما است. برای یک تشخیص دقیق این چنین ارزشیابی بسیار محتمل تر از یک بررسی خلاصه وار مانند مصاحبه ی کوتاه با شما درباره ی رفتار فرزندتان است.

درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی

چنانچه برای فرزندتان تشخیص این اختلال داده شده است، باید از گزینه های درمان آگاه باشید. نخست، بسیار مهم است بدانیم که معالجات حاضر برای نقص توجه و بیش فعالی، این اختلال را درمان نمی کند. بر اساس اطلاعات فعلی از این اختلال، یافتن درمانی در آینده ی نزدیک برای این اختلال غیرممکن است. در نتیجه، رویکرد های درمانی شامل کاهش علائم و پیدا کردن راه هایی کارآمد تر برای کنترل این اختلال است. بنابراین، درمان عموماً باید در یک پروسه ی زمانی طولانی مدت در جریان باشد.

در طی سال ها، درمان های موجی زودگذر بسیاری برای این اختلال وجود داشته است. اکثر این درمان ها نظیر تغییرات رژیم غذایی (مثلاً حذف مواد افزودنی یا شکر و استفاده از دز بالای ویتامین ها و مواد معدنی) برای جمع کثیری از کودکان مبتلا به بیش فعالی خیلی مؤثر نبوده است. آنچه در اینجا ارائه می دهیم روش های درمانی کلی است که به طور علمی اثبات شده اند.

متداول ترین نوع درمان استفاده از دارو است. مؤثر ترین و به تبع آن رایج ترین نوع داروی استفاده شده در کنترل علائم این اختلال داروهای محرک سیستم اعصاب هستند. این نوع دارو که به طور رایج صرفاً به آن داروهای محرک گفته می شود شامل داروهایی با پایه ی متیل فنیدات هستند (مانند ریتالین، فوکالین، کنرتا، متیلین، متادات) و داروهایی با پایه ی آمفتامین (آدرال، دگسدرین، دکسترواستات، ویوانس) می شود. تردید کمی وجود دارد که این داروها بتوانند به بسیاری از کودکان مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی کمک کنند. اگر چه ذکر این نکته مهم است که پاسخ مثبت به داروی محرک، تشخیص این اختلال را تأیید نمی کند. این داروها به اکثر کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کمک خواهد کرد که تمرکز کنند و کمتر شتاب زدگی داشته باشند، خواه مبتلا به این اختلال باشند یا خیر.

داروهای محرک برای بیش از 75 درصد کودکان مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی مؤثر و کارآمد گزارش شده است. کودکانی که به یک داروی محرک پاسخ نمی دهند ممکن است به داروی دیگری پاسخ مثبت دهند. همچنین کودکان ممکن است به داروهای غیر محرک دیگری نظیر استراترا پاسخ دهند. به نظر می رسد داروهای محرک کار خود را با بالا بردن سطوح دوپامین در مغز انجام می دهند. این داروها به سرعت عمل می کنند وتأثیر آن بر رفتار می تواند ظرف سی تا چهل و پنج دقیقه پس از گرفتن دارو مشاهده شود. (که اوج تأثیرات به طور معمول بین دو تا چهار ساعت است.) اگر چه در شکل استاندارد آن، معمولا تأثیر خود را در ظرف سه تا هفت ساعت از دست می دهند. بنابراین بسیاری از کودکان روزانه باید دز بیشتری را مصرف کنند. خوشبختانه اکنون اشکال بسیاری از این داروها با کارکرد طولانی تر به کودکان اجازه می دهد که هر صبح تنها یک قرص مصرف کنند.

داروهای محرک بیشترین تأثیر خود را روی علائم بیش فعالی، شتاب زدگی و نقص توجه می گذارند. این داروها همچنین منجر به بهبود رفتار و عملکرد کلاسی می شوند. اگر چه در حال حاضر شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد استفاده از داروهای محرک به تنهایی سبب تغییرات بلند مدت در هر یک از این رفتارها می شود. بدین معنا که داروهای محرک اعصاب تا هنگامی که مصرف می شوند می توانند کمک کنند، اما اختلال نقص توجه وبیش فعالی را “درمان” نمی کنند.

در مجموع، داروهای محرک نسبتاً ایمن به نظر می رسند؛ با این وجود تحقیقات محدودی در زمینه ی سلامت داروها برای کودکان زیر پنج سال وجود دارد. عوارض جانبی رایج برای کودکان در هر سنی شامل بی نظمی در خواب، کاهش اشتها، دل درد، سردرد و نیز عصبانیت و زود رنجی است. این داروها همچنین ممکن است تا حدودی شتاب رشد کودکان را کاهش دهد. شواهد متناقضی بر این مبنا وجود دارد که این کاهش پس از چندین سال نتیجه ی عکس می دهد. شدت اکثر عوارض جانبی مربوط به میزان دز می شود- هر چه این دز بالاتر باشد، احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر خواهد شد.

اکثر این عوارض خفیف هستند و به مرور زمان (یا با کم شدن میزان دز) کاهش می یابند. عوارض جانبی جدی تر نادر است. اگر چه جهت احتیاط، انجمن پزشکان اطفال آمریکا در حال حاضر توصیه می کند که کودکان پیش از تجویز داروهای محرک برای نا به هنجاری های قلبی مورد بررسی قرار گیرند. چنانچه در مورد هر نوع دارویی این مسئله وجود دارد، مهم آن است که درباره ی عوارض جانبی احتمالی با یک پزشک بحث کنید.

یکی از نیازهای اصلی برای درمانی موفق با دارو، استفاده از مناسب ترین دز برای کودک مورد نظر است. این مسئله اغلب نیازمند ارزیابی دقیق پاسخ یک کودک به دزهای مختلف است. برای این منظور، مهم آن است که پزشک نسخه نویس در استفاده از داروهای محرک در درمان نقص توجه و بیش فعالی با تجربه باشد و اینکه پدر یا مادر و معلم با دقت کودک را مورد ملاحظه قرار دهند و پزشک را از پاسخ او به دارو آگاه کنند.

چنانچه قبلا ذکر شد، مداخلات به دارو محدود نمی شود. والدین و مربیان لازم است از مهارت های مؤثری برای مدیریت مسائل رفتاری متناقض استفاده کنند که اغلب در کودکان مبتلا به بیش فعالی دیده می شود. این مهارت ها که شامل آنچه در بخش دوم این کتاب است (برنامه ی پنج هفته ای ما برای والدین خردسالان خود محور) می شود، می تواند در کاهش برخی از این مشکلات رفتاری (مانند رفتارهای نا متناقض، بی فکری کردن و قشقرق برپا کردن) بسیارکمک کند. برعکس، اثبات شده که درمان فردی (که درمانگر زمانی را به تنهایی با کودک سپری می کند.) مداخله ای مؤثر برای برخورد با این گونه مشکلات در مورد خردسالان نیست.

بهترین رویکرد درمانی غالباً شامل استفاده از دارو به همراه مهارت های مدیریت رفتاری مؤثر با والدین و مربیان است. با یک چنین رویکرد درمانی مرکبی، دارو مسائل مربوط به نقص توجه، شتاب زدگی و بیش فعالی را کاهش می دهد و مهارت های مؤثر مورد استفاده توسط والدین و مربیان عمدتاً به مشکلات مرتبطی مانند رفتار متناقض و خشونت آمیز می پردازد. رویکرد دیگری که برخی والدین و متخصصان برای کودکان پیش دبستانی ترجیح می دهند، به کار بردن رویکرد رفتاری در وهله ی اول است. اگر این به خودی خود در کنترل مسائل کودک مؤثر نباشد، از رویکرد ترکیبی استفاده می کنند.

 


بزرگترین گروه فوق تخصصی پزشکان مغز و اعصاب و متخصصین روانپزشکی در ایران

 

شاید دیگر کمتر کسی اطلاع نداشته باشد که در مجموعه بزرگ پزشکان جایروس بهترین فوق تخصص های مغز و اعصاب و اعصاب و روان و برترین فارغ التحصیلان آمریکا،اسپانیا و آلمان حضور دارند و خدمات مغزواعصاب و روان که در این مجموعه ارائه می شود با کیفیت ترین در تمام ایران است!

کادر درمانی جایروس از لحاظ تخصصی در حیطه های اعصاب، در تمام کشور بی نظیر است


شماره تماس های نوبت گیری سریع

مشاوره های تلفنی و ویزیت آنلاین ویدئویی نیز ارائه می شود.

واحد مغز و اعصاب و روان ☎ 22616377_021

 واحد ویزیت متخصص اختلالات خواب و نوبت انجام تست خواب ☎ 02122648627

واحد مشاوره و روانشناسی  ☎ 22636863_021


درمان بی خوابی در منزل بدون دارو

 

اگر بی خوابی دارید، علاوه بر خدمات حضوری در کلینیک، میتوانید با تهیه دوره جامع درمان بیخوابی که توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب تهیه شده است، بی خوابی تان را بدون دارو و در منزل درمان کنید.

درمان بی خوابی بدون دارو با ۱۱۳ روش علمی و خانگی (برای شروع، اینجا کلیک کنید)


درمان افسردگی بدون دارو آنلاین

اگر دچار افسردگی هستید یا میخواهید احساس شادی و لذت را در زندگی تان تقویت کنید، میتوانید بصورت حضوری توسط متخصصین روانپزشکی یا روانشناسان مجموعه جایروس ویزیت شوید و علاوه بر خدمات حضوری، میتوانید با تهیه دوره آنلاین درمان افسردگی در خانه که توسط مجموعه پزشکان جایروس تهیه شده است، افسردگی تان را در منزل و بدون دارو درمان کنید (برای دیدن ویدئو معرفی دوره، کلیک کنید)

درمان افسردگی در منزل بدون دارو (برای شروع، اینجا کلیک کنید)

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *