چه کودکانی نیازبه گفتاردرمانی دارند؟

کودکان یک ساله گفتار را به صورت تک کلمه شروع می کنند. وقتی سن کودک به یک و نیم سالگی می رسد، تعداد کلمات افزایش پیدا می کند و در 2 سالگی می تواند جمله های 2 کلمه ای بگوید.

به تدریج دامنه کلمات و جمله ها و گفتار پیوسته کودک کامل تر می شود. هر کودکی رشد زبان را مثل سایر توانایی های رشدی – حرکتی در سن مشخصی پشت سر می گذارد و همان طور که مثال زدم، در هر مرحله نشانه هایی از رشد زبان بروز می کند.

توجه به این نشانه ها مشخص می کند کودک تاخیر گفتاری دارد یا نه. مثلا اگر در 2 سالگی هنوز کودکی قادر به بیان تک کلمه نیست، باید والدین به گفتاردرمانگر مراجعه کنند.

[divider]

آیا قابل فهم نبودن کلماتی که کودک می گوید به گفتاردرمانی نیاز دارد؟

همزمان با رشد زبان، صداهای تولید شده در گفتار هم دقیق تر و مفهمومی تر می شوند. “م”، “ب” و “د” جزو صداهایی هستند که زودتر ظاهر می شوند و صداهایی مثل “ک” ، “گ” ، “س” و”ز” دیرتر ظاهر می شوند و اخرین صدایی که ظاهر می شود “ر” است. رشد این صداها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. برخی از کودکان صداها را به وضوح بیان نمی کنند و گفتار نامفهومی دارند.

متاسفانه والدین زمانی به این موضوع دقت می کنند که فرزندشان وارد پیش دبستانی شده و اولیای مدرسه متوجه مشکل گفتاری کودک می شوند. این تاخیر و بی توجهی در تحصیل کودک مشکل آفرین خواهد شد.

[divider]

اگر به دلایلی سن طلایی درمان گفتار گذشت،دیگر اصلاح شدنی نیست؟

حتی در بزرگسالانی که مشکل در گفتار و زبان دارند، امکان درمان  وجود دارد اما درمان به مراتب سخت تر است چون عادت های غلط گفتاری به حدی در زبان نفوذ کرده که فرد قادر به ترک آن ها نیست.

[divider]

آیا بیماری های خاصی وجود دارد که به واسطه ابتلا به آن ها کودک دچار تاخیر گفتاری شود؟

در برخی شرایط خاص مثلا کودکانی که نارس متولد می شوند، تاخیر گفتار و زبان قابل پیش بینی است و تمهیداتی وجود دارد که گفتاردرمانی از طریق تقویت مهارت های مربوط به تغذیه  به ایجاد مهارت های دهانی-حرکتی از همان سنین پایین کمک می کند.

سندرم های ژنتیکی خاصی هم مثل سندرم داون یا سندرم های دیگری که باعث عقب ماندگی ذهنی و تاخیرهای روانی – حرکتی یا شناختی می شوند ، وجود دارد که کودک با ان متولد می شود و مشکلات گفتاری در این کودکان قابل پیش بینی است .

اما در برخی موارد تاخیر و آسیب های کلامی بدون علت است و کودک در سایر حیطه های شناختی و هوشی بدون مشکل است حتی شنوایی سالمی دارد اما در بیان کلمات و جملات به مشکل برمی خورد. در این شرایط مراجعه به گفتاردرمانگر و توجه به برخی تمهیدات به رشد زبان کمک می کند.

[divider]

ایا می توان گفت تاخیر کلامی در هر شرایطی نگران کننده است؟

تاخیر در رشد زبان اگر در حد چند ماه باشد، نگران کننده نیست یعنی اگر کودکی تمام مهارت های حرکتی- شناختی را داشته و شنوایی اش مشکلی نداشته باشد، ارتباط چشمی خوبی هم برقرار کند و مفاهیم را با رفتارش برساند و ارتباط اجتماعی خوبی هم داشته باشد، تاخیر چند ماهه کلامی نگران کننده نیست اما در این کودکان هم باید تا قبل از 3 سالگی گفتار را ظاهر شود. با این حال مشاوره با گفتاردرمانگر برای تشخیص موارد نگران کننده توصیه می شود. به خصوص برای لکنت به مشاوره نیاز است.

معمولا کودکانی که به دلیل اختلال گفتار و زبان همراه والدین برای اولین بار در کلینیک حضور پیدا می کنند، ارزیابی می شوند و قرار جلسات منظم هفتگی برای ان ها تعیین خواهد شد. ممکن است والدین در جلسه حضور داشته باشند یا خارج از اتاق درمان منتظر بمانند. معمولا بعد از هر جلسه، گفتاردرمانگر توصیه های لازم در مورد تمرین ها را به والدین می دهد و ان ها در طول هفته باید سعی کنند تمرین ها را در منزل انجام دهند تا یادگیری در محیط واقعی زندگی اتفاق بیفتد و کودک انچه می آموزد به محیط روزمره زندگی تعمیم دهد.

متاسفانه برخی از والدین بعد از مراجعه اول یا گذراندن چند جلسه گمان می کنند نیازی به ادامه درمان نیست و خودشان می توانند درمان را انجام دهند اما این باور کاملا نادرست است. والدین به تنهایی و بدون مشاوره آسیب شناس گفتار و زبان قطعا نخواهند توانست اموزش های لازم را برای کودک خود انجام دهند. اسیب شناس گفتار و زبان  در طول پروسه درمان  هم نقش درمانگر و هم نقش هدایت گر والدین را انجام می دهد و موثرترین نتایج درمانی از همکاری سه عنصر اصلی درمان یعنی مراجع، درمانگر و والدین به دست خواهد آمد.

نگارنده :

• خانم معصومی
• گفتار درمانی

ارائه خدمات گفتاردرمانی در کلیه شعب تهران و کرج