نقش داروهای محرک در بیماران مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی (ADHD)

دارو های محرک موجب سوء مصرف دارو یا دیگر رفتارهای اعتیادآور در بیماران مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD) نمی شوند. همواره این نکته مورد بحث بوده است که بروز رفتارهایی که نشان دهنده اعتیاد و خوگیری فرد به دارو یا هر چیز دیگری است، در افراد مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD)  بیش از افراد عادی و سالم یافت می شوند. محققان دریافتند که برخلاف یافته های بدست آمده از مطالعات پیشین، خانم های مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD)  نسبت به آقایان  کمتر در معرض خطر اعتیاد قرار دارند.

 احتمال اینکه داروهای محرک، بیماران مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD) را   در معرض خطر سوء مصرف دارو یا دیگر رفتارهای اعتیادآور می گذارند، وجود دارد، برای مثال تاثیر داروی دوپامین.

 اگرچه مطالعاتی که به بررسی تاثیر داروهای مخصوص بیماران مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD) بر دوپامین می پردازد، مبهم و نامشخص هستند، مطالعات  پيش باليني (وابسته به دوران پيش از بروز نشانه هاى بيمارى ) نشان می دهد عواملی هیجانی و درانگیزشی  نسبت به روش های روان درمانی نقش مهمی را در  بروز رفتارهایی که نشان دهنده اعتیاد و خوگیری فرد به دارو یا هر چیز دیگری است، ایفا می کنند. به دلیل آنکه  به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD) و اعتیاد با بروز تکانشگری ( كسي كه از روى وير يا هوس كار ميكند)، دریافت واکنش مثبت، اضطراب و دیگر تاثیرات منفی مرتبط است.

محققان کانادایی بدین فرضیه دست یافتند که ویژگی های شخصیتی هر کس از عوامل بسیار مهمی هستند که بیشتر در معرض خطر اختلال بروز عادت های قوی قرار دارند.

به منظور سنجیدن این فرضیه، از یک مدل تعدیل کننده یا میانگیرساز (شخص يا چيزى كه ملايم مي كند) دارو که در آن بیماری افراد هنوز (ADHD) تشخیص داده نشده است، استفاده کرده و به مقایسه این افراد با بیماران مبتلا به بیماری اختلال کم توجهی/ بیش فعالی  (ADHD) که داروهای محرک (متيل فنيديت یا آمفتامین) مصرف می کنند و بیماران عادی با هیچگونه علائم پیشین بیماری (ADHD) پرداختند.

جامعه ای آماری مورد مطالعه شامل 213 نفر خانم و آقا بین سنین 17 تا 32 سال بود. در این میان، بیماری 46 نفر از افراد شرکت کننده در آزمایش،  (ADHD)  تشخیص داده شد و در حال مصرف داروهای محرک بودند. بقیه افراد باقی مانده، 83 نفر دارای علائم پیشرفته بیماری بودند و 84 نفر نیز در مراحل اولیه ابتلا به بیماری بودند.

سه ویژگی یا عامل شخصیتی:  تکانشگری ( كسي كه از روى وير يا هوس كار ميكند)، حساسیت به دریافت واکنش مثبت، اضطراب و  بروز رفتارهایی که نشان دهنده اعتیاد و خوگیری فرد به دارو یا هر چیز دیگری است، با استفاده از مقیاس تکانشگری بارت، میزان حساسیت فرد به تنبیه پرداختند.

رفتارهای اعتیاد اور از طریق پاسخگویی به پرسشنامه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. آزمایش نشان داد که رابطه قابل توجهی بین متغیرهای مستقل (ADHD) و تعدیل کننده یا میانگیرساز (شخص يا چيزى كه ملايم مي كند) پیشنهادی (عامل ویژگی شخصیتی) وجود دارد.

پس از کنترل وضعیت بیمار (ADHD)، محققان دریافتند که هیچ تفاوتی میان خانم ها و آقایان درباره بروز رفتارهایی که نشان دهنده اعتیاد فرد به چیز دیگری است، وجود ندارد. اگرچه وضعیت بیماری و شدت بیماری (ADHD) به رفتارهای اعتیاد آور بستگی دارد، هیچ تفاوتی میان بروز رفتارهایی که نشان دهنده اعتیاد فرد به چیز دیگری است، در رابطه با سوء مصرف دارو یا ویژگی های شخصیتی به خصوص در بیماران تحت درمان و بیمارانی که بیماری شان اختلال کم توجهی/ بیش فعالی تشخیص داده است، وجود ندارد.

به طور کلی اینطور می توان نتیجه گرفت که افرادی که از نظر شخصیتی ضعیف و آسیب پذیر تر هستند، بیشتر در معرض خطر داروهای محرک و در نتیجه بروز رفتارهایی که نشان دهنده  اعتیاد فرد است، قرار دارند.

منبع:

http://www.psychiatrictimes.com

نگارنده: حدیث بختیاری

مریم عبداللهی ، روانشناس و نوروتراپیست

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا