عقب ماندگی ذهنی، عبارت است از: توانایی های ذهنی کم تر ازحد متوسط که از زمان تولد یا اوایل دوران شیرخوارگی وجود داشته باشد.عقب ماندگی ممکن است به صورت یک ناتوانی مجزا،ویا همزمان با سایر اختلال های همراه، رخ دهد. اخیرا پیشنهاد شده که به جای واژه عقب ماندگی ذهنی از واژه کم توانی ذهنی استفاده نماییم.

کم توانی ذهنی در حدود 3 درصد افراد یک جامعه دیده می شود.

[divider]

کم توانی ذهنی چیست؟

کسی که دچار این مشکل است دچار محدودیت در دو حوزه است:

عملکرد عقلانی (هوش): همچنین به عنوان IQ نیز شناخته شده است، هوش اشاره به توانایی فرد در یادگیری، دلیل، تصمیم گیری و حل مشکلات دارد.
رفتارهای تطبیقی ​​: این رفتارها شامل مهارت های لازم برای زندگی روزمره است که شامل: برقراری ارتباط موثر با دیگران، و مراقبت از خود می باشد.

متوسط IQ نرمال حدود 100 است و افرادی که IQ  زیر 70-75 دارند جزو گروه کم توان ذهنی قرار می گیرند.

[divider]

علل:

از علل این اختلالات می توان به مواردی چون فلج مغزی،اختلال بینایی،اختلال تشنجی،اختلال رشدی فراگیر واختلال بیش فعالی ناشی از کمبود توجه اشاره کرد. در زیر به لیست علل کم توانی ذهنی بطور خلاصه اشاره می کنیم:

• عفونت ( در زمان تولد و یا پس از تولد)
• اختلالات کروموزومی ( مانند سندرم داون )
• علل محیطی
• علل متابولیک ( مانند زردی ، سطح بیلی روبین بسیار بالا در نوزادان )
• تغذیه ای ( مانند سوء تغذیه )
• سمی ( قرار گرفتن در معرض  الکل، کوکائین، آمفتامین ، و مواد مخدر دیگر  در داخل رحم)
  
• ضربه به سر ( قبل و بعد از تولد )

[divider]

پیش آگهی

پیش آگهی این اختلال به علت زمینه ای و نوع درمان بستگی دارد. در اختلالات ژنتیکی به دلیل ماهیت بیماری معمولا درمانهای چندان موثری وجود ندارد ولی در بسیاری اختلالات خصوصا در بیماریهای عفونی،ممکن است درمان سریع به بهبود چشمگیر پیش آگهی منجر شود.

طول عمر مورد انتظار،بسته به علت بیماری،متغیر است.به طور کلی،هرچه شدت اختلال ذهنی وشدت بی تحرکی بیش تر باشد،طول عمر مورد انتظار نیز کمتر خواهد بود. 

[divider]

• دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
• دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران
•  مدیر دپارتمان مغز و اعصاب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.