شواهدی حاکی بر تاثیر مثبت نوروفیدبک بر بیش فعالی

دراین مقاله شواهدی بیان می شوند که نشان می دهند نوروفیدبک برای درمان بیش فعالی (ADHD) موثر است.

2014: محققان اثرات تصادفی یک تحقیق چندگانه را بررسی کردند. این تحقیق به این شکل بود که یافته های یک گروه کنترل نیمه فعال و یک گروه نوروفیدبک با یکدیگر مقایسه می شدند تا تعیین شود که آیا نوروفیدبک باعث بهبود علائم ADHD شده یا تاثیری در آن نداشته است. تمرکز تحقیق بر این بود که با این روش بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری در کودک بهبود یابد.

تحقیق بر روی 263 کودک مبتلا به ADHD انجام شد که 146 نفر آنها در گروه نوروفیدبک گنجانده شدند. براساس ارزیابی های والدین، در گروه تحقیقاتی نوروفیدبک میزان بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری به میزان قابل توجهی نسبت به گروه دیگر بهبود یافته است. گزارشات ارائه شده توسط معلم ها نیز حاکی از این بهبود در گروه نوروفیدبک بود.

محققان در این بررسی دریافتند که آموزش نوروفیدبک در کودکان مبتلا به ADHD دارای ویژگی بالقوه برای بهبود علائم – به ویژه بی توجهی – می باشد.

2014: محققان گزارشی در مورد مطالعات نوروفیدبک برای درمان ADHD منتشر کردند. آنها متذکر شدند که یک تحلیل چندگانه در سال 2009 پیشرفت های بزرگی در میزان بی توجهی و تکانشگری مرتبط با نوروفیدبک ارائه داده است. محققان بیان می کنند که ارزیابی نوروفیدبک به عنوان روش درمانی برای ADHD، به خاطر فقدان ویژگی درمانی، دشوار می باشد.

این گزارش بیانگر تاثیر جهانی نوروفیدبک نیست، اما در عین حال اشاره می کند که در موارد خاص روش موثری است. نویسندگان پیشنهاد می کنند که آموزش تتا / بتا یا SMR به دلیل نشان دادن ویژگی، برای تحقیقات آینده توصیه می شوند. آنها بیان می کنند که به آموزش های کنترل شده و بالینی آینده با پروتکل شناخته شده نیاز است.

تنها مشکل من با این پیشنهاد این است که هر شخص مبتلا به ADHD متفاوت می باشد. یک فرد ممکن است فعالیت مطلوب در سایت داشته باشد، اما در جای دیگر فعالیت کمتر از حد مطلوب دارد. این مهم است که از EEG برای درمان شخصی بهره گیری شود تا اینکه برای یک مطالعه در مقیاس بزرگ استفاده شود. استفاده از EEG برای درمان شخصی دارای موفقیت بیشتری نسبت به دیگری خواهد بود.

2012: در یک بررسی انجام شده در سال 2012، محققان در پی اثربخشی نوروفیدبک برای درمان ADHD بودند. آنها قادر بودند که 3 بررسی سیستماتیک همراه با 6 آزمایش تصادفی کنترل شده را، که مشمول این بررسی نمی شدند، پیدا کنند. نویسندگان این بررسی بیان کردند که بیشتر آزمایش های غیرتصادفی نتایج مثبت نشان می دهند، اما شواهد برای اثر بخشی در آزمایش های کنترل شده تصادفی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. در یک تحلیل مقایسه ای نوروفیدبک با یک شبه نوروفیدبک، هر سه بررسی هیچ تفاوت مشخصی ارائه ندادند.

2012: تحقیقی انجام شد که بر لزوم آموزش درمان نوروفیدبک به عنوان یک روش شخصی و نه یک راه حل گروهی، تاکید کرد. محققان ویژگی های مختلف EEG را بررسی کرده و در تلاش برای هدایت یک روش درمانی فردی در نوروفیدبک اقداماتی انجام دادند. آنها بر این باور بودند که با درمان فردی و براساس ویژگی های آن، نتایج درمان بهبود خواهد یافت.

21 بیمار مبتلا به ADHD به وسیله نوروفیدبک درمان شدند، اما قبل از درمان این بیماران یک QEEG ( EEG کیفی) را متحمل شدند. این امر به محققان اجازه داد تا ویژگی های EEG فردی را که باعث بروز علائم در آنها می شد، تعیین کنند. تاثیرات پس از درمان بر روی کم توجهی، بیش فعالی و علائم مربوط به افسردگی ارزیابی شدند.

میزان تاثیر گزارش شده برای کم توجهی 1.78 و برای بیش فعالی 1.22 بود. این تحقیق اهمیت درمان فردی را در نوروفیدبک براساس خوانش QEEG فردی توضیح داد. شاید به همین دلیل خیلی از تحقیقات در مورد نوروفیدبک واضح نیستند. محققان در حال درمان فردی براساس QEEG نیستند و فقط از همان پروتکل برای همه استفاده می کنند.

2011: تحقیقات بر روی 35 کودک مبتلا به ADHD با تجزیه تاثیرات نوروفیدبک انجام شد. کودکان بین 6 تا 14 سال بودند که شامل 26 پسر و 9 دختر می شدند. تحقیقات براساس پرتکل تتا / بتابرای نوروفیدبک، به همراه شکل مجزایی از بیوفیدبک EMG برای بهبود شل کردن عضلات پیشانی، انجام شد.

18 نفر از این بیماران درمان نوروفیدبک را دریافت کردند و 17 نفر دیگر گروه کنترل بودند (بیوفیدبک EMG دریافت می کردند.). هر دوی این گروه ها، گروه کنترل و گروه نوروفیدبک، طی 30 جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. علائم پایه با مقیاس های روانی و رفتاری ثبت شدند. والدین و معلم ها نیز در این رتبه بندی ها سهیم بودند.

هر دو گروه پس از 30 جلسه کاهش نسبت تتا/ بتا را تجربه کردند. رتبه بندی های والدین بهبودهای قابل توجهی را در علائم ADHD نشان داد، به ویژه میزان کم توجهی در بین افرادی که تحت آموزش نوروفیدبک بودند، نسبت به گروه دیگر، به طور قابل توجهی کاهش یافته بود. به علاوه نوروفیدبک به میزان زیادی توجه و زمان واکنش را بر اساس مقیاس های روانی، بهبود بخشید.

گفته می شد که شواهد زیادی در مورد بهبود بیش فعالی و تکانشگری به وسیله آموزش نوروفیدبک وجود ندارد. به عبارت دیگر این تحقیق بیان می کند که کودکان مبتلا به ADHD که یکی از مشخصات اصلی آنها کم توجهی است، نسبت به کودکانی که به بیش فعالی و تکانشگری دچار هستند، بیشتر از نوروفیدبک بهره مند خواهند شد. به علاوه این تحقیق نشان داد که برخی کودکان مبتلا به ADHD منفعت کمتری از ADHD می برند.

2009: در یک بررسی تاثیرات آموزش نوروفیدبک با تاثیرات مهارت های توجه کامپیوتری برای درمان ADHD با یکدیگر مقایسه شدند. در این بررسی 102 کودک مبتلا به ADHD (بین سنین 8 تا 12 سال) مورد آزمایش قرار گرفتند. به این کودکان 36 جلسه آموزش نوروفیدبک به همراه 36 جلسه مهارت های توجه کامپیوتری در عرض دو دوره 4 هفته ای اختصاص داده شد.

گروه تحت آموزش نوروفیدبک یک دوره آموزش تتا / بتا و یک آموزش SCP دریافت کردند. علائم ADHD قبل درمان، در حین درمان و پس از درمان ارزیابی شدند که معیارهای این ارزیابی ها عبارت بودند از: مقیاس رتبه بندی ADHD آلمان و مقیاس FBB-HKS – که هر دوی آنها توسط والدین و معلم ها کامل شدند. گزارشات ارائه شده توسط والدین و معلمین حاکی از آن بود که کودکانی که آموزش نوروفیدبک دریافت می کنند در مقایسه با گروه دیگر پیشرفت قابل توجهی نشان می دهند.

این بررسی نشان می دهد که آموزش نوروفیدبک در بین کودکان مبتلا به ADHD از دارو بهتر عمل می کند. گرچه محققان تاثیرات خاص نوروفیدبک درمانی را نمی دانستند، اما پیشنهاد کردند که به عنوان یک روش موثر برای مداخله در درمان ADHD در نظر گرفته شود.

نگارنده: سمیه محمدی

• مریم عبداللهی 
• روانشناس و نوروتراپیست

تیم تخصصی آلومینا ، درمان بیش فعالی با روش های دارویی و غیر دارویی