شناخت بیماری اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یک بیماری روحی خطرناک است که در صورت درمان نشدن خطرناک خواهد بود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی صداهایی را می شنوند، تصاویری می بینند یا معتقدند دیگران در حال کنترل افکار وی هستند. این افکار باعث ترس فرد بیمار شده و منجر به بروز رفتارهای عجیب می شوند. برای این نوع بیماری هیچ درمانی وجود ندارد و برخی روش های درمانی توصیه شده برای کنترل علائم استفاده می شوند. این بیماری با اختلال چند شخصیتی متفاوت است.

علائم اسکیزوفرنی

علائم این بیماری عبارتند از:

• توهم: مشاهده تصاویر یا شنیدن صداهایی که وجود ندارند.
• هذیان: اعتقادات و افکار اشتباه
• پارانوئیا: ترس از اینکه دیگران علیه فرد در حال توطئه چینی هستند.

برخی علائم، مانند لذت نبردن از کارهای روزمره و انزوا از فعالیت های اجتماعی، مشابه علائم افسردگی می باشند.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در تمرکز و مدیریت افکار خود نیز دچار مشکل می شوند. آنها قادر نیستند روابط منطقی بین افکار خود برقرار کنند و مبتلا به آشفتگی افکار می باشند. گاهی نیز فرد دچار عقب نشینی فکر می شود، حالتی که هیچ فکری در ذهن فرد وجود ندارد یا جریان فکری او به طور ناگهانی متوقف می شود.

تاثیر اسکیزوفرنی بر رفتار

این بیماری به روش های مختلف بر روی فرد بیمار اثر می گذارد. شخص مبتلا به اسکیزوفرنی یا با کلمات نامفهوم و بی معنا صحبت می کند و یا اینکه تنها کلمه تولید می کند. بسیاری از این بیماران نمی تواند خود و خانه خود را تمیز نگه دارند. برخی دیگر رفتارهای تکراری از خود نشان می دهند، به عنوان مثال دائم قدم می زنند. علیرغم اعتقادات عامه، بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی به ندرت خشونت نشان می دهد.

هرکسی ممکن است به اسکیزوفرنی مبتلا شود. زنان و مردان به طور مساوی به این بیماری مبتلا می شوند. علائم اسکیزوفرنی معمولا بین سنین 16 تا 30 سال شروع می شود. شروع علائم معمولا در مردان زودتر از زنان رخ می دهد. به علاوه این بیماری به ندرت در دوران کودکی یا بعد از 45 سالگی بروز می کند. اگر در خانواده شما سابقه اسکیزوفرنی یا اختلالات روانی وجود دارد، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستید.

عامل بروز اسکیزوفرنی

دانشمندان علت بروز اسکیزوفرنی را نمی دانند. عواملی مانند ژنتیک، تجربیات شخصی و محیط عوامل موثر در بروز این بیماری هستند. برخی معتقدند چگونگی فعالیت بخش هایی از مغز و همچنین برخی مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین و گلوتامات، بر بیماری اسکیزوفرنی تاثیر می گذارند. تفاوت های ساختاری، مانند از دست دادن سلول های عصبی، نیز منجر به بروز برخی اختلالات روانی از جمله اسکیزوفرنی می شوند.

چگونگی تشخیص اسکیزوفرنی

هیچ آزمایش طبی برای تشخیص بیماری اسکیزوفرنی وجود ندارد، بنابراین تشخیص این بیماری براساس بررسی علائم و سابقه پزشکی فرد انجام می شود. پزشک ابتدا سعی می کند دیگر عوامل بروز این علائم را رد کرده و پس از آن اسکیزوفرنی را تایید کند. در نوجوانان ترکیبی از سابقه خانوادگی و برخی رفتارها به تشخیص اسکیزوفرنی کمک می کنند. این رفتارها عبارتند از کناره گیری از گروه های اجتماعی و بیان سوء ظن های غیر عادی، اما باز هم موارد نام برده برای تشخیص بیماری کافی نیستند.

تجویز داروها به بهبود برخی علائم کمک می کنند، از جمله افکار غیر طبیعی، توهم و هذیان. برخی با مصرف دارو دچار عوارض جانبی می شوند. عوارض جانبی مربوط به داروهای اسکیزوفرنی عبارتند از لرزش و افزایش وزن. این داروها ممکن است با دیگر داروها و مکمل ها نیز دچار تداخل شوند. اما در اکثر موارد داروها باید مصرف شوند.

مشاوره نیز به این افراد کمک می کند تا مشکلات رفتاری خود را تشخیص داده و افکارشان را کنترل کنند و چگونگی برخورد با دیگران را بهبود بخشند. در روش درمانی رفتار شناختی، فرد بیمار یاد می گیرد تا حقیقت افکار خود را مورد آزمایش قرار داده و علائم بیماری خود را کنترل کند. دیگر روش های درمانی شامل بهبود روش های مراقبت از خود، برقراری ارتباط با دیگران . بهبود مهارتهای ارتباطی می باشند.

برنامه های توانبخشی نیز به بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی می آموزد تا فعالیت های روزمره خود را انجام دهد، از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کند، پول خود را مدیریت کند، به فروشگاه مواد غذایی برود یا کار پیدا کند. این برنامه ها زمانی به بهترین شکل انجام می شوند که فرد داروهای خود را مصرف کرده و تحت درمان نیز باشد.

گاهی فرد مبتلا به اسکیزوفرنی به دلیل عوارض جانبی یا عدم درک بیماری خود، مصرف داروها را متوقف می کند. این امر خطر بروز علائم جدی را افزایش می دهد که منجر به بروز مشکلات روانی می شود. مشاوره منظم از بروز مجدد برخی علائم و نیاز به بستری شدن بیمار جلوگیری می کند.

افراد مبتلا به تیکیزوفرنی در پیدا کردن شغل نیز دچار مشکل می شوند. علت این مشکل این است که بیماری اسکیزوفرنی تا حدی بر روی افکار و روابط فرد بیمار تاثیر می گذارد. اما شروع علائم در دوران بزرگسالی، زمانی که فرد کار خود را شروع می کند، نیز بی تاثیر نیست.

برقراری ارتباط با فرد مبتلا به اسکیزوفرنی بسیار سخت است. افکار و رفتارهای غیر عادی این افراد باعث دوری دوستان، اعضای خانواده و همکاران آنها می شود. درمان تا حدی موثر خواهد بود. برخی روش های درمانی بر روی شکل دهی و تقویت روابط کمک می کنند. اگر از نزدیکان شما فردی به اسکیزوفرنی مبتلاست، بهتر است خودتان به مشاور مراجعه کنید تا در مورد چگونگی برخورد با این افراد آموزش هایی ببینید.

مهم تر از همه اینکه افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیش از دیگران در معرض ابتلا به سوء مصرف الکل و مواد مخدر هستند. برخی مواد، مانند ماری جوانا و کوکائین علائم این بیماری را بدتر می سازند. اگر می دانید کسی به این مشکل دچار شده است، به دنبال برنامه های باشید تا بتوانید به وی کمک کنید مواد مخدر یا الکل را ترک کند.

خانم های مبتلا به اسکیزوفرنی که قصد باردار شدن دارند، بهتر است قبل از حاملگی با پزشک خود مشورت کنند تا مطمئن شوند دارهای مصرفی آن خطری برای جنین نداشته باشد. بررسی های انجام شده حاکی از آن هستند که داروهای مربوط به اسکیزوفرنی خطری برای جنین ندارند، اما با وجود این خانم های مبتلا به اسکیزوفرنی بهتر است با مشورت پزشک باردار شوند.

متقاعد کردن فرد مبتلا به اسکیزوفرنی برای دریافت کمک کار سختی است. معمولا درمان این بیماری زمانی شروع می شود که وضعیت فرد منجر به بستری شدن وی شود. زمانی که شرایط بیمار به ثبات رسید، اعضای خانواده وی می توانند برای کمک به او اقدامات زیر را انجام دهند:

• فرد را تشویق کنند تا مصرف داروهای خود را ادامه دهد.
• وی را در مراجعه به پزشک همراهی کنند.
• حامی بیمار باشند و احترام او را حفظ کنند.

منبع:

http://www.webmd.com/schizophrenia/ss/slideshow-schizophrenia-overview

نگارنده: سمیه محمدی

گروه پزشکان جایروس