ذهن آگاهی و پذیرش و ارتباط آن با بیوفیدبک

 

ذهن آگاهی و پذیرش چیست؟

اجازه بدهید بحث را با ذهن آگاهی و تاثیر آن آغاز کنیم. تعریف های زیادی برای ذهن آگاهی وجود دارد که هر یک از آنها جنبه های مختلفی از آن را بیان می کند. همانطور که توسط کریستوفر گرمر (Christopher Germer) بیان شد، ترجمه تحت الفظی این کلمه در زبان پالی (Pali)، زبان اولین نوشته های بودایی، آگاهی و به خاطر سپردن است. آگاهی با تعریف های مدرن ذهن آگاهی بیشتر در ارتباط است و اغلب به عنوان آگاهی لحظه به لحظه تعریف می شود. گای آرمسترانگ (Guy Armstrong) ذهن آگاهی را به این صورت تعریف کرد: ” شناختن آنچه تجربه می کنید در زمانی که در حال تجربه آن هستید.” و سرانجام تعریفی مشابه تعریف جان کابات زین (John Kabat Zinn): “حضور در زمان حال، پذیرش و رها کردن قضاوت”.

 

جنبه های مختلف ذهن آگاهی 

روت بائر و همکاران (2004) پنج جنبه از ذهن آگاهی را تشخیص دادند که تمام مولفه های مهم تمرین ذهن آگاهی و مداخلات ذهن  آگاهی را منعکس می کرد. این مولفه ها عبارتند از:

  • مشاهده – توجه به محرک های داخلی و خارجی
  • تعریف – برچسب گذاری تجربه های فرد با کلمات
  • عمل کردن همراه با آگاهی – انتخاب یک عملکرد به جای رفتار کردن به طور خودکار
  • موضع بدون قضاوت – کنار گذاشتن ارزیابی تجربه های درونی فرد
  • عدم واکنش به تجربه های درونی – اجازه بدهیم افکار و احساسات بیایند و بروند، بدون اینکه درگیر آنها شویم.

 

 

 

 

پذیرش ، مفهومی است که خیلی به ذهن آگاهی نزدیک است. استیون هایز (Steven Hayes) بنیان گذار روش مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) آن را به این صورت تعریف می کند: “استقبال فعال و به دور از قضاوت از تجربه در لحظه و در همان مکان”. به علاوه پذیرش ، راهی است که به وسیله آن افکار و احساسات خود را می پذیرید به جای اینکه به مبارزه با آنها برخیزید و به این ترتیب به خود اجازه می دهید تا از دردهای روحی و جسمی اجتناب کرده و آنها را متوقف کنید.

ممکن است برایتان این سوال پیش آید که پذیرش با این تعریف چه ارتباطی به بیوفیدبک دارد. اول اینکه آگاهی یک مولفه ضروری برای ذهن آگاهی و بیوفیدبک محسوب می شود و این دو این مولفه را به طور مشترک دارا هستند. در بیوفیدبک، قبل از اینکه مراجعین قادر به یادگیری و اجرای مهارت های بیوفیدبک باشند، ابتدا آنها را نسبت به آگاهی از احساسات فیزیولوژیک خود آموزش می دهیم. آگاهی از لحظه حال آموزش آگاهی از حواس فیزیولوژیک را آسان تر خواهد کرد. دوم اینکه رویکرد فکر به مراجعین کمک می کند بر روی موثرترین بخش بیوفیدبک تمرکز کنند  و سوم دخالت ذهن آگاهی در تمرین بیوفیدبک برای ما این فرصت را ایجاد می کند که بر روی آنچه بر سر راه موفقیت بیوفیدبک قرار می گیرد، کار کنیم:

  • عکس العمل های خودکار به افکار، احساسات و حواس فیزیولوژیک
  • تلاش برای کنترل یا مقاومت
  • قضاوت

حتی مهم تر اینکه بیوفیدبک در رابطه با موارد زیر هم موثر است:

  • ریلکسیشن – ناشی از اضطراب
  • حس گیر کردن در مخمصه
  • فشار برای انجام درست کارها
  • عدم ذهن آگاهی
  • هجوم افکار
  • واکنش های احساسی به مشکلات فیزیولوژیک
  • احساس شکست

 

 

یافته های محققان

پیش از ادامه صحبت در مورد روش های خاص ادغام ذهن آگاهی و بیوفیدبک، به اختصار مروری به یافته های محققان انجام می دهم که در مورد اثربخشی ذهن  آگاهی در پیشبرد تغییرات مربوط به بیوفیدبک توضیحاتی می دهند. این لیستی خسته کننده نیست، بلکه انتخابی از مرتبط ترین تحقیقات است.

بیشتر قسمت های تحقیق ذهن  آگاهی براساس برنامه ی جان کابات زین (Jon Kabat-Zin) با نام کاهش اضطراب بر مبنای ذهن آگاهی یا MBSR می باشد. برنامه کاهش اضطراب بر مبنای ذهن آگاهی یا MBSR یک برنامه هشت هفته ای است که دارای جلسه های 2 الی 5 ساعتی است به علاوه یک روز کامل که در هفته ششم برگزار می شود. کاهش اضطراب از طریق تمرین های ذهن آگاهی انجام می شود، این تمرین ها عبارتند از اسکن بدن، یوگای متمرکز و مراقبه در حالت نشسته. شرکت کننده ها با دستگاه های ضبط کننده صدا مجهز شده اند و از آنها خواسته می شود روزانه 45 دقیقه این تمرین ها را انجام دهند و تمرین های خود را نیز ثبت و ضبط کنند. در بررسی های انجام شده توسط محققان، به نظر می رسد که میانگین زمان واقعی برای تمرین 30 دقیقه در روز است.

ریچارد دیویدسن (Richard Davidson) و همکاران (2003) دو گروه از دانشجویان را به کار گرفتند، یک گروه از آنها در آموزش های MBSR تمرین می کرد و گروه دیگر به عنوان شاهد یا کنترل کننده کار خود را انجام می داد. از هر دو گروه خواسته شد در مورد خوشایندترین و ناخوشایندترین تجربه زندگی خود بنویسند. EEG قبل و بعد از نوشتن ضبط می شد. به علاوه قبل از انجام آموزش MBSR به گروه مورد نظر، به هر دو گروه واکسن آنفلوآنزا تزریق شد و نمونه خون آنها پس از آموزش گرفته شد. یافته های بررسی نشان دادند که در گروه MBSR سمت چپ منطقه پیشانی مغز که مسئول تولید احساسات مثبت است، فعالیت بیشتری از خود نشان می دهد. به علاوه گروه MBSR در مقابل واکسن آنتی بادی های بیشتری داشتند و این نشان می دهد عملکرد سیستم ایمنی آنها قوی تر بوده و در نتیجه محافظت بهتری در مقابل آنفلوآنزا از خود نشان داده اند.

دیوید کرسول (David Creswell) و همکارش (2009) هم به طور مشابه در یک بیمار دارای HIV که در تمرین های MBSR شرکت می کرد، افزایش واکنش سیستم ایمنی را تشخیص دادند. در این گروه بعد از آموزش، تعداد سلول های CD4+ T لنفوسیت (سلول های ایمنی) ثابت بودند و این افراد هر چه بیشتر تمرین می کردند، مزایای بیشتری دریافت می کردند. با این حال گروه کنترل کاهش تعداد CD4+ را در بیماران مبتلا به HIV گزارش کرد.

در مجموعه ای از بررسی ها که توسط لیندا کارلسون و همکارانش (کارلسون و همکاران، 2003، 2004 و 2007) انجام شد، بیماران مبتلا به سرطان پستان و سرطان پروستات در آموزش MBSR شرکت کردند. در این افراد بهبود کیفیت زندگی و تغییرات مثبت در عملکرد هیپوتالاموس هیپوفیز آدرنال (HPA) و سیستم ایمنی مشاهده شد. این یافته ها تا یک سال بعد از آن هم ادامه پیدا کرد.

تادیوس پیس (Thaddeus Pace) و همکارانش (2008) نشان دادند که هر چه در این هشت هفته آموزش زمان بیشتری صرف تمرین مهربانی می کردند، سطح اینترلوکین 6 کاهش بیشتری داشت. اینترلوکین یک پروتئین التهابی است. بنابراین به نظر می رسد که مراقبه مهربانی التهاب را در بدن کاهش می دهد.

یکی از مهم ترین اهداف بیوفیدبک این است که افراد را قادر سازد عملکردهای فیزیولوژیک خود را تغییر دهند، بنابراین تمام این بررسی ها نشان می دهند که ذهن آگاهی در ایجاد تغییر فیزیولوژیک مطلوب کمک بیشتری می کند.

در یک مجموعه جالب از بررسی ها توسط سارا لازار (Sara Lazar)، بریتا هالزل (Brita Holzel) و همکارانشان در بیمارستان عمومی ماساچوست بیان کردند که مراقبه و ذهن آگاهی (mindfulness) تغییرات ساختاری و عملکردی در مغز تولید می کند. این بررسی ها مغز افرادی را مورد بررسی قرار دادند که با استفاده از تصویربرداری کاربردی از رزونانس مغناطیسی مغز (fMRI)، تحت آموزش MBSR قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که بعضی از بخش های مغز(افزایش ماده خاکستری) بزرگتر ، بعضی از بخش ها کوچکتر و دیگر بخش ها نیز فعال تر شده اند. لیست زیر خلاصه ای از یافته های چندین بررسی را نشان می دهد:

 

  • افزایش ماده خاکستری در بخش های زیر:
    • هیپوکامپ، مسئول یادگیری و تنظیم حافظه و احساس
    • قسمت راست insula، که مسئول آگاهی، همدلی و دریافت دیدگاه است.
    • محل اتصال گیجگاهی (TPI)، مسئول تجربه آگاهانه از خود، شناخت اجتماعی و شفقت است.
    • کورتکس سینگولیت پشتی (PCC)، مسئول مداخله در محرک های خود ارجاعی
    • مخچه و ورمیس مخچه، مسئول تنظیم های احساسی و شناختی: سرعت، ظرفیت، تداوم و صحت فرایندهای شناختی و احساسی.
  • کاهش ماده خاکستری در بخش های زیر:
    • آمیگدال راست، مسئول ترس و اضطراب
  • افزایش فعالیت در بخش های زیر:
    • کورتکس سینگولیت قدامی (ACC)، مسئول تنظیم توجه و کنترل رفتار
    • Insula راست

به علاوه سارا لازال و همکارانش نشان دادن افرادی که مراقبه را تجربه کرده اند، حداقل دو هزار ساعت مراقبه تجربه کرده باشند، در قسمت کورتکس قدامی دارای ضخامت غشایی بیشتری هستند. این بخش مسئول عملکردهای اجرایی است مانند حل مشکل، برنامه ریزی و توجه. Jha (2007) نیز به طور مشابه توضیح داد که ذهن آگاهی با بهبود توجه در ارتباط است.

بسیاری از تغییرات عملکردی و ساختاری مشاهده شده در این بررسی ها به طور مستقیم با مسائلی در ارتباط هستند که اغلب در تمرین بیوفیدبک با آن روبه رو می شویم. به عنوان مثال کاهش اندازه آمیگدال راست مربوط به مراجعینی است که دچار اضطراب و دیگر شرایط مزمنی هستند که با علائمی مانند ترس همراه هستند. مراقبه ذهن  آگاهی در کاهش پاسخ خودکار آمیگدال به احساس ترس فیزیولوژیک موثر است، در حالیکه بیوفیدبک می تواند مراجعین را با مهارت هایی در پرداختن به علائم بروز کرده آشنا کند.

به علاوه بررسی های زیادی وجود دارد که اثر بخشی ذهن آگاهی را در کاهش علائم اضطراب (روئمر و همکاران، 2008؛ هافمن و همکاران 2010؛ ترنور و همکاران، 2011)، افسردگی (تیسدل و همکاران، 2000؛ هافمن و همکاران 2010)، سوء مصرف مواد مخدر (بوون و همکاران، 2006) و فیبرومیالژیا (گراسمن و همکاران، 2007) بر اساس مداخلات توضیح می دهد و همچنین نشان دهنده بهبود حس خوب و کیفیت زندگی است (به عنوان مثال کارمودی و بوئر، 2008).

مترجم: مریم عبداللهی 

روانشناس و نوروتراپیست 


بزرگترین گروه فوق تخصصی پزشکان مغز و اعصاب و متخصصین روانپزشکی در ایران

 

شاید دیگر کمتر کسی اطلاع نداشته باشد که در مجموعه بزرگ پزشکان جایروس بهترین فوق تخصص های مغز و اعصاب و اعصاب و روان و برترین فارغ التحصیلان آمریکا،اسپانیا و آلمان حضور دارند و خدمات مغزواعصاب و روان که در این مجموعه ارائه می شود با کیفیت ترین در تمام ایران است!

کادر درمانی جایروس از لحاظ تخصصی در حیطه های اعصاب، در تمام کشور بی نظیر است


شماره تماس های نوبت گیری سریع

مشاوره های تلفنی و ویزیت آنلاین ویدئویی نیز ارائه می شود.

واحد مغز و اعصاب و روان ☎ 22616377_021

 واحد ویزیت متخصص اختلالات خواب و نوبت انجام تست خواب ☎ 02122648627

واحد مشاوره و روانشناسی  ☎ 22636863_021


درمان بی خوابی در منزل بدون دارو

 

اگر بی خوابی دارید، علاوه بر خدمات حضوری در کلینیک، میتوانید با تهیه دوره جامع درمان بیخوابی که توسط دکتر مصطفی امیری فلوشیپ اختلالات خواب تهیه شده است، بی خوابی تان را بدون دارو و در منزل درمان کنید.

درمان بی خوابی بدون دارو با ۱۱۳ روش علمی و خانگی (برای شروع، اینجا کلیک کنید)


درمان افسردگی بدون دارو آنلاین

اگر دچار افسردگی هستید یا میخواهید احساس شادی و لذت را در زندگی تان تقویت کنید، میتوانید بصورت حضوری توسط متخصصین روانپزشکی یا روانشناسان مجموعه جایروس ویزیت شوید و علاوه بر خدمات حضوری، میتوانید با تهیه دوره آنلاین درمان افسردگی در خانه که توسط مجموعه پزشکان جایروس تهیه شده است، افسردگی تان را در منزل و بدون دارو درمان کنید (برای دیدن ویدئو معرفی دوره، کلیک کنید)

درمان افسردگی در منزل بدون دارو (برای شروع، اینجا کلیک کنید)

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *