دمانس dementia یا بیماری فراموشی چیست ؟ انواع آن چیست؟( 1 )

بیماری فراموشی یا دمانس dementia شامل یک سری علامت است، فراموش کردن ، اختلال در تفکر، اختلال در صحبت کردن   نوشتن و خواندن، اختلال در انجام کارهای و فعالیت ها.

این سندروم یک بیماری آهسته پیشرونده است و بتدریج علایم بیماری آشکار میشود.

این بیماری خود انواع مختلف دارد،؛

1.بیماری آلزایمر Alzheimer’s 

بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس است.

این بیماری اولین با توسط Alois Alzheimer معرفی شد و به همین اسم هم نام گذاری شد.

در این بیماری موادی به نام پلاک plaque و tangles ایجاد می شود و شروع به رسوب می کند و با عث می شود ارتباطات بین سلولهای عصبی یا همان نورون ها دچار اشکال شود و قطع شود.

به تدریج و با پیشرفت بیماری سلولهای عصبی یا نورون هم خراب می شود ، به دنبال این تغییرات یک سری مواد شیمیایی که عامل انتقال دهنده پیام ها در مغز بودند دچار کاهش میشود.

اساس داروهای موجود در بازار برای درمان آلزایمر هم براساس افزایش حضور این مواد شیمیایی در مغز است.

علایم بیماری آلزایمر :

ااین بیماری با علایم بسیار مختصر شروع می شود ، و به تدریج و آهسته پیشرفت می کند.

هر علامت آلزایمر منحصر به فرد است و هردو ببیمار آلزایمر ی تجربه و علایم یکسانی ندارند.

ااولین علامت بیماری که از آن شکایت دارند و به پزشک مراجعه می کنند فراموش کردن اتفاقات اخیر است و عدم به یاد آوردن وقایع روزانه است.علت آسیب زودتر و اولیه ناحیه ای از مغز به نام هیپوکامپ است .

1.گم کردن کلید و عینک و سایر وسایل شخصی

2.بحث کردن در مورد پیدا کردن کلمه مناسب در گفتگو و یا به یاد آوردن اسامی افراد

3.فراموش کردن و گم شدن در مکانهای آشنا

4.فراموش کردن اتفاقات مهم و تاریخ حوادث مهم

5.فراموش کردن گفتگوی اخیر یا یک اتفاق اخیر

البته جنبه اصلی بیماری آلزایمر فراموشی است ولی با توجه به سیر پیشرونده بیماری سایر جنبه های شناختی نیز در گیر می شود،

زبان : language : بحث کردن در مورد کلمات و مدام تکرار کردن آنها

مهارت در دید فضایی visuosptial :به صورت اختلال در دید سه بعدی و اختلال در جهت یابی و پارک کردن ماشین و ارزیابی پله ها 

تمرکز و توجه و قدرت برنامه ریزی کردن و مدیریت ک concentrating , planning i ؛ اختلال در حل مشکلات یا ریختن یک برنامه برای انجام کار یا به طور مثال درست کردن غذا

آگاهی به زمان و مکان orientation : قاطی کردن تاریخ و روز

به طبع این تغییرات در شناخت گروهی از بیماران آژیته و پر خاشگر و مضطرب می شوند و گروهی افسرده می شوند و گروهی گوشه گیر می شوند.

مراحل پیشرفته بیماری آلزایمر:

ووقتی بیماری پیشرفت می کند بیماران ممکن است دچار یک سری عقاید و باورهای شوند که وجود ندارد یا چیزهایی ببینند که وجود ندارند و دچار توهم شوند

همچنین دچار پر خاشگر و یا تکرار خواسته ها و مطالب و رفتار خاصی شوند

همچنین اختلال خواب پیدا کنند

در مراحل پیشرفته اختلال در غذا خوردن   و راه رفتن و مراقبت از خو د نیز ایجاد می شود.

سیر بیماری آلزایمر 8 تا 10 ساله است و شرایط مختلفی بر روند آن تاثیر می گذارد.

Mixed type dementia فراموش مخلوط

10 درصد از افراد مخلوطی از دمانس یا فراموشی دارند و شایع ترین نوع آن مخلوط آلزایمر و دمانس عروقی است.دمانس عروقی یعنی تغییرات در مغز و مرگ سلولهای عصبی در زمینه سکته مغز ی .

البته بیماری آلزایمر انواع غیر شایع نیز دارد که بیشتر در افراد زیر 65 سال بروز می کند ، این انواع غیر شایع 5 درصد کل آلزایمر را شامل می شود .

در این انواع نادر ناحیه هیپوکامپ در مراحل اولیه درگیر نميشود و در مراحل آخر درگیر میشود،.

انواع نادر شامل موارد زیر است :

1 . posterior cortical atrophy  : در این نوع درگیری قسمت خلفی مغزی است و باعث اختلال در شناسایی اشیا ء و خواندن می شود، چشم بیمار سالم است ولی قدرت  شناسایی مسافت ها و ارزیابی فاصله پله ها دارد و نیز تشخیص لباس مناسب

2.logopenic aphasia : 

در این نوع از آلزایمر آسیب در ناحیه چپ مغزی وارد می شود و اختلال در صحبت کردن رخ می دهد به صورت ایجاد مکث در صحبت کردن

3.frontal variant of Alzheimer’s disease

در این نوع درگیری قسمت جلو مغز است و بیشتر اختلال رفتاری خود رانشان می دهد.

در این انواع نادر هم همان پلاک های بیماری آلزایمر ایجاد می شود ولی هیپوکامپ دیرتر درگیر می شود.

انواع دیگر دمانس یا فراموشی ( غیر از آلزایمر )

2.frontotemporal dementia فراموشی فرونتو تمپورال: یا همان بیماری پیک pick disease

3.vascular dementia یا دمانس و فراموشی عروقی

4.dementia with lewy body دمانس لوی بادی

5.دمانس ناشی از عفونت ویروس ایدز HIV و یا ناشی از جنون گاویCJD

این بحث ادامه دارد….

[divider]

دکتر زهرا وهابی متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

مدیر دپارتمان بیماریهای ستون فقرات و اختلالات عصب و عضله مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.