در مورد بیماری روده تحریک پذیر بیشتر بدانیم….

در متن زیر توضیحاتی در مورد “بیماری روده تحریک پذیر” توسط خانم دکتر ندا فرزانه روانپزشک برای خوانندگان محترم ذکر شده است.
در مقاله ای که با عنوان اطلاعات در مورد “اختلالات روان-تنی” یا سایکوسوماتیک نوشته شده بود، در حین توضیح این دسته بیماریها توضیحاتی نیز در مورد سندرم روده تحریک پذیر که علایمی مشابه با این بیماریها میتواند داشته باشد، داده شد که در ادامه سعی میکنم که به طور مختصر بعضی از علائم شایع آن را بیان کنم.

–سندرم روده تحریک پذیر نوعی اختلال گوارشی کارکردی است که با تغییرات اجابت مزاج و درد یا ناراحتی شکمی، بدون وجود اختلالات جسمی مرتبط مشخص می‌شود. هیچ نشانگر تشخیصی واضحی برای آن وجود ندارد. بنابراین تشخیص در بیماری براساس تظاهر بالینی استوار است. استرس، اضطراب و افسردگي در اين بيماران شايع است وبا شروع و شدت علايم ارتباط نزدیکی دارند که همین مسئله در مورد “اطلاع رسانی در مورد جنبه های روانشناختی ” و درمانهای داروئی یا رواندرمانی این بیماری مهم هست . همچنـين در افـراد مبـتلا بـه این بیماری ، شيوع اختلالات روانپزشكي به طور ثابت شده ای طبق مطالعات علمی بیشتر از معمول است که البته در ایران آمار دقیقی که چه میزان بالاتر است وجود ندارد اما درافراد مبتلا به این بیماری بیماریهای افسردگی اساسی و اختلالات اضطرابی به علل اولیه یا ثانویه یا همزمانی که در مطالعات مختلف متغیر ذکر شده بیشتر هستند.
-حدود 20-10 درصد از بزرگسالان و جوانان در جهان، علائمی منطبق با سندرم روده تحریک پذیر دارند و همان طور که در مقاله قبلی ذکر شد ، در خانمها شایعتر از آقایان است علایم آن بجز در موارد شدید به صورت دوره ای ظلاهر میشوند و شدت علائم نیز متغیر است و می‌تواند به نحو قابل توجهی کیفیت زندگی را مختل کند و موجب هزینه‌های سنگین مراقبت سلامتی شود.

– در بيماران مبتلا به سندرم روده تحريک پذير، علايم روانشناختي با علايم غير روده اي در ارتباط هستند زنان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر معمولا از تشدید علایم در طی مراحل پیش از قاعدگی و قاعدگی شکایت دارند( بیماری ملال قبل از قاعدگی که مقاله ای نیز در این زمینه برای علاقمندان در سایت وجود دارد). مورد جالب توجه که میتواند بر روی بهبود “سلامت روان” مبتلایان موثر باشد این است که علایم غير روده اى میتوانند با دیگر علایم در بقیه نقاط بدن مثل درد در دیگر نقاط مختلف بدن ، سردرد، درد کمر و علائم ادراری- تناسلی همراه باشند که تاثیر مخرب این علایم بر روی كيفيت زندگى بيماران حتى از تاثيرعلايم روده ای مثل درد شکم،اسهال و…بیشتر است. مورد دیگر اینکه هر چند اغلب بیماران اولین علائم خود را قبل از 45 سالگی دارند اما اختلالی است که میتواند همه سنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

-شایع ترین علایم آن به صورتهای زیر عنوان میشوند:

” درد یا ناراحتی شکمی “

ممکن است آن قدر خفیف باشد که فراموش شود یا فعالیت‌های روزانه را مختل کند.
پس از اجابت مزاج تسکین یابد.
شروع آن همراه با تغییر در دفعات دفع باشد.
شروع آن همراه با تغییر در قوام مدفوع باشد.
درد میتواند در اطراف ناف یا نقاط مختلف ناحیه شکم باشد.
معمولا به صورت احساس ناگهانی برای دفع توسط بیماران اظهار میشود که همین مسئله میتواند موجب تداخل حضور این افراد در مراکز عمومی باشد بخصوص در نوعی که با علایم اسهال غالب است.
درد اغلب در اثر غذا خوردن یا استرس هیجانی تشدید می‌شود و با خروج گاز یا مدفوع تسکین می‌یابد.

درد شکمی تقریبا همیشه فقط در ساعات بیداری تظاهر می‌یابد که ذکر این مسئله برای اینکه بتوان به فرد در مورد اینکه بتواند در جوامع عمومی با فراغت خیال بیشتر ظاهر شود، میتواند بسیار کمک کننده باشد.

“تغییر اجابت مزاج”

شایع‌ترین الگوی تغییر اجابت مزاج، یبوست و اسهال متناوب است که معمولا یکی از موارد به صورت غالب است.
-همچنین اکثر بیماران دچار احساس تخلیه ناقص مدفوع هستند که منجر به تلاش‌های مکرر برای دفع در یک فاصله زمانی کوتاه می‌‌شود.
– ممکن است خوردن غذا یا استرس هیجانی موجب تشدید نوع با علامت غالب اسهال شود.
– بیماران مبتلا به طور مکرر از اتساع شکمی و آروغ یا نفخ زیاد شکایت می‌کنند و همه این علایم را به افزایش میزان گاز نسبت به می‌دهند.
-بعضی از بیماران از بزرگ شدن شکم به علت نفخ شکمی شکایت دارند.

لذا توصیه من و همکاران محترم روانپزشک و روانشناس به مبتلایان به این بیماری این است که با توجه به نقش مهم فاکتورهای روانشناختی در سیر این بیماری در کنار درمانهای داروئی تجویز شده توسط متخصصین محترم داخلی برای این بیماری،بررسی و درمان از نظر روانپزشکی را لحاظ نمایند که این مسئله اهمیت به سزائی در بهبود کیفیت زندگی و سیر بیماری دارد.

بیشتر بدانیم:

[button color=”blue” size=”small” link=”https://en.wikipedia.org/wiki/Irritable_bowel_syndrome” target=”blank” ]wikipedia[/button]

دکتر ندا فرزانه

روانپزشک و روان درمانگر

بورد تخصص اعصاب و روان از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

عضو انجمن رواندرمانی از 1396

عضو انجمن روانپزشکان ایران از 1391

عضو علمی انجمن ترنس سکچوال از 1396