وسواس به برخی از افكار، اندیشه‌ ها، اعمال پیوسته و ناخواسته كه به صورت اضطراری و اجباری وجود فرد را فرا می ‌گیرد، گفته می ‌شود.

وسواس های فكری شامل اندیشه‌ ها، نگرش‌ ها و عقاید ناخواسته و مداومی هستند كه فرد قادر به خودداری از آنها نیست و وسواس‌ های عملی، رفتارهای به ظاهر نامعقولی است كه شخص به صورت تكراری انجام می ‌دهد، مانند شست و شو و نظم و ترتیب بیش از حد.

افرادی كه وسواس فكری و عملی دارند، از ماهیت اضطراب ‌آور و ناتوان كننده وسواس‌ های خود آگاه هستند، ولی احساس می‌ كنند كه قادر نیستند آنها را متوقف كنند. آنها توجه اغراق ‌آمیز نسبت به جزئیات دارند و عموماً تمایل دارند كه در گوشه ‌ای آرام باشند. این افراد در تصمیم‌ گیری‌ دچار اشكال هستند، چرا كه افكار وسواسی به صورت تحمیل شونده افكار و آگاهی ‌های آنان را فرا گرفته است.

شیوع وسواس در بین زنان و مردان تفاوت چندانی ندارد، اما متأسفانه در بین افراد مجرد، بیش از افراد متأهل است. همچنین در بین كسانی كه به خانواده های نسبتاً مرفه تعلق دارند، بیشتر دیده می‌شود و به دلایل گوناگون در بین افرادی كه از هوش بیشتری برخوردارند، بیشتر مشاهده می ‌شود. وسواس یك پدیده‌ ارثی نیست، یعنی ژن خاصی عامل انتقال آن از پدران و مادران به فرزندان نیست، اما احتمال تقلید از بزرگترهایی كه وسواس داشته یا دارند مثل پدربزرگ ‌ها، مادربزرگ ‌ها، پدرها، مادرها و دیگر الگوهای بزرگسال و یادگیری از رفتار می تواند، یكی از زمینه‌های پدید آمدن وسواس در فرزندان باشد. وسواس در بین كودكان و خردسالان بسیار نادر است و بیشتر در جوانان و بزرگسالان دیده می شود.

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان  اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.

طیبه گیلانی

کارشناس ارشد روانشناسی (مدیرارشد دپارتمان تحقیقات روان درمانی)