تفاوت مغز مردان و زنان

سیمون بارن کوهن در کتاب خود به نام “تفاوت های اساسی: مغز زن و مرد و حقیقت اوتیسم”، را با این عبارت شروع می کند: مغز زنان عمدتا برای همدلی و مغز مردان برای درک و ساخت سیستم آماده شده است.

وقتی که به تفاوت جنسیت در مغز علاقمند شدم، و در مورد موش های صحرایی و چگونگی آمادگی آنها به عنوان پدر و مادر توسط اکسیتوسین مطالع کردم، شروع به اظهار نظر در مورد یافته های جدید در رابطه با مغز زنان و مردان کردم. پاسخی که دریافت می کردم معمولا با تردید همراه بود. این تردید به ویژه زمان مطالعه در مورد زنان بیشتر بود.

بدیهی است که پس از قرن ها مبارزه برای حقوق برابر، زنان تمایلی به پذیرش تفاوت بین مغز زن و مرد ندارند. متخصصین اعصاب در پیشرفت این تحقیقات کمک زیادی کردند و موفق شده اند که تنها بخشی از این تردید را از بین ببرند. اما حقیقت این است که هیچکدام از آن موجه نیست.

واسوپرسین و همدلی

تفاوت های ساختاری بین مغز زن و مرد، که برجسته ترین آن ارتباط بین دو نیمکره است، بسیار معروف می باشد. در حالیکه جنبه های مختلف آنها در مورد چگونگی کارکردشان هنوز ناشناخته مانده است.

بررسی های اخیر با تمرکز بر روی سنتز نوروپپتید و ازوپرسین (VP) و اکسی توسین (OT)، که در بسیاری از رفتارهای اجتماعی از جمله ارتباط با همسرو مراقبت والدین دخیل می باشند، به این نتیجه رسیده اند که سیستم های VP و OT اغلب عامل تفاوتهای جنسی در چنین رفتارهایی بوده اند.

تحقیقات دیگری در سال جاری نشان داد که VP و نه اکسیتوسین، باعث تغییر همدلانه در مردان و زنان می شود. سیستم VP در مغز زنان و مردان تفاوت های زیادی را نشان داده، هنوز چگونگی آزاد تاثیر این تفاوت ها بر روی آزادسازی VP ناشناخته مانده است. در هر حال علیرغم تمام ناشناخته ها، وقتی بارن کوهن همدلی را به زنان نسبت داد، زیاد هم از واقعیت فاصله نداشت.

خلاقیت مغز زنان و مردان

یکی از مواردی که دانشمندان در هنگام انجام fMRI در مورد مغز زنان و مردان بیشتر مشاهده می کنند، مشخص شدن بخش های مختلف مغز می باشد. از آنجایی که یادآوری خاطرات خاص در مردان و زنان متفاوت است، چگونگی حل مشکل نیز در آنها مشابه یکدیگر نیست. درگیر شدن آنها در فرایندهای خلاقانه نیز با یکدیگر فرق دارد.

طی یک بررسی انجام شده، با تمرکز بر روی فرایندهای خلاقانه، مانند گسترش مفاهیم و تفکرات خلاقانه، مردان و زنان سطح عملکرد غیرقابل تشخیصی را در کارهای مختلف از خود نشان دادند. به هرحال fMRI تفاوت های استراتژیک عمیقی را بین زن و مرد نشان می دهد. به عنوان مثال در حالیکه در مغز مردان بخش هایی وجود دارد که مربوط به معناشناسی، یادگیری قوانین و تصمیم گیری است، در مغز زنان نیز بخش های بالاتری مربوط به پردازش گفتار و درک اجتماعی وجود دارد.

اکسیتوسین و والدین

محبوب تر از تفاوت در استراتژی های رفتار همدلانه و خللاقیت، اکسی توسین در این زمنیه ستاره ی بی چون و چرا می باشد. اکسی توسین با پرورش و رفتارهای مراقبتی نسبت به فرزندان در ارتباط می باشد. تحقیق انجام شده نشان می دهد که اکسی توسین علاوه بر نقش مهمی که در تولد کودک و رابطه ی مادر و فرزند ایفا می کند، آزاد شدن اکسی توسین به همراه دوپامین در نتیجه ی برقراری ارتباط با کودک نیز اتفاق می افتد. در حقیقت مشاهده شده که پدرهایی که زمانی را صرف بازی با کوک خود می کنند، سیستم کسی توسین – دوپامین در مغز آنها تحریک می شود.

در واقع شواهد نشان می دهد که این امر به این خاطر است که عملکرد مغز مردان را نیز مشابه مغز زنان کند. به عنوان مثال، طی یک بررسی، گونه ای از موش صحرایی که با نوزادان دیگر پرورش نیافته بود، در میان گروهی از موش های صحرایی پرورش یافته قرار گرفت. نتیجه این بود که بدون در نظر گرفتن زمینه های عصبی مربوط به پرورش نیافتن، موش صحرایی مورد نظر از دیگر موش ها چیزهایی را فرا گرفت و تبدیل به نوع پرورش یافته شده و آماده ی والدین شدن.

وقتی که نوزادها گریه می کنند

سوالی مطرح می شود که اگر مردان می توانند ویژگی های مربوط به مغز زنان را به دست آورند، چرا تفاوت مغزها در بین دو جنسیت هنوز اینقدر مهم است؟

به هرحال تفاوت عملکردی زیادی هنوز وجود دارد. بررسی های زیادی عکس العمل های مادران و پدران را به گریه کردن نوزادها مورد تحلیل قرار داده اند. این بررسی ها فعالسازی بیشتر آمیگدال و گانگلیون بازال را در میان مادران نشان می دهد که نشان می دهد مادران در این شرایط بیشتر درگیر می شوند. پاسخ ها به محرک های نوزاد نیز به محرک های OT مرتبط می شود و نشان می دهد که مادرانی که دارای زایمان طبیعی هستند، که باعث تحریک انتشار اکسی توسین می شود، نسبت به گریه ی نوزاد خود در مقایسه با دیگر نوزادان، فعالیت مغزی بیشتری نشان می دهند.

مسلما، تفاوت های بین والدین و چگونگی شکل گیری آنها در عملکرد مغز، ممکن است یکی از برجسته ترین جنبه های تفاوت زن و مرد در مغز باشد. به هرحال شواهد زیادی نشان می دهند که پدر در این زمینه دارای یادگیری کندتری است. به عنوان مثال در مورد پاسخ یه محرک های گریه ی کودک، برای پدر 6 تا 18 ماه طول می کشد تا به سطح فعالیت های نغزی نادر در مقابل این محرک ها برسد، اما به در نهایت این هماهنگی را به دست می آورند.

مغز کاملا مردانه

با وجود مخالفان زیاد در این زمینه، بارن کوهن هنوز یکی از بهترین متخصصین در این زمینه محسوب می شود. تئوری وی در مورد مغز کاملا مردانه شاید یکی از عواملی است که کار او هرگز احساسات را تحریک نکرد. در حقیقت کوهن معتقد است که مغز مردان، مغز مبتلا به اوتیسم است، همدلی در پایین ترین سطح ولی کاملا اسلوب سازی شده.

در یکی از بررسی ها که در اوایل سال جاری انجام شد، کوهن و همکارانش شواهد جدیدی برای تئوری مغز کاملا مردانه به شکل مقیاس های پاسخ همودینامیک و اجرای داستان منسجم، ارائه دادند. از آنجایی که این مقیاس ها تفاوت جنسیت را در مبنای عصبی تئوری ذهن (یکی از مولفه های شناخت همدلی) و زبان عمل گرا آشکار می سازد، محققان نتیجه گرفتند که این مسئله در راستای فرضیه ی مغز کاملا مردانه قرار می گیرد، یک نتیج گیری که تا حدی دور از ذهن می باشد.

مغز افراد همجنس گرا چگونه است؟

هر زمان که در مورد مغز مردان و زنان بحث می شود، سوالی که مطرح می شود این است که برای مغز یک انسان همجنس گرا چه اتفاقی می افتد؟ به عبارت دیگر آیا به عنوان مثال یک زن همجنس گرا مغزی شبیه به مرد دارد و بالعکس؟

یک تیم تحقیقاتی سعی کرده که پاسخ این سوال را با مطالعه ی برتری جانبی مغز برای پردازش احساسات، پیدا کند. بررسی بر روی 30 زن، 30 مرد و 40 مرد همجس گرا انجام شد. نتایج نشان داد که درحالیکه در مردان عادی با مشاهده ی چهره ی زن، فعالیت سمت راست مغز شروع می شود، در مردان همجنس گرا در این حالت فعالیت سمت چپ مغز آغاز می شود، مانند زن ها با دیدن مردان. بنابراین محققان به این نتیجه رسیدند که مغز مردان همجنس گرا در برخی زمینه های احساسی مانند مغز خانم ها عمل می کند.

بررسی های آینده در رابطه با تفاوت مغز زنان و مردان، بیشتر به شکل گیری و توسعه ی مغز مربوط خواهد شد. در زمنیه های عصبی، وقتی بحث مربوط به تفاوت مغز و جنسیت می شود، متخصصان بیشتر سوال می پرسند تا پاسخ دهند، درست همین مسئله است که این موضوع را جالب کرده است.

گرچه مردان و زنان زیادی با خواندن کتاب های مختلف به دنبال تعیین برتری یکی از جنسیت ها هستند، تحقیقات برای شناخت خود مغز انجام می شود.

[divider]

کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا