بیوفیدبک و ریلکسیشن

بیوفیدبک شامل یادگیری برای کاهش تنش عضلانی در سر و گردن یا تعدیل جریان خون می شود که معمولا با گرم کردن دست ها (یک روش غیر مستقیم اما آسان برای کاهش اضطراب) انجام می شود. در اکثر موارد بیوفیدبک با آموزش ریلکسیشن ترکیب می شود. در این روش تنفس آهسته با شکم، تمرکز بر روی احساس سنگینی و گرما در بخش های مختلف بدن یا تصور تصاویر و مناظر مثبت تمرین می شوند. به طور کل نتایج مربوط به بیوفیدبک و تمرین ریلکسیشن مشابه هستند، اما شواهد تجربی و پزشکی وجود دارند که نشان می دهند اضافه کردن بیوفیدبک به این تمرینات اثر بخشی ریلکسیشن را افزایش می دهد، به ویژه برای افرادی که از روش ریلکسیشن به تنهایی نتیجه مثبت دریافت نمی کنند. گرچه روش آموزش معمولا به سطح بیمار بستگی دارد، اما در مورد ترکیب بیوفیدبک و ریلکسیشن مشخص شده که بیوفیدبک برای سنین مختلف، از کودکان تا بزرگسالان، موثر می باشد.

در مقایسه نتایج به دست آمده در مطالعات انجام شده مشخص شد که این روش 45 تا 60 درصد به کاهش سردردهای میگرنی و سردردهای تنشی کمک می کند. این میزان اثربخشی تقریبا معدل تاثیر داروهایی مانند مسدودکننده های بتا (پروپرانولول) برای میگرن و ضدافسردگی های سه حلقه ای (آمی تریپتیلین) برای سردردهای تنشی می باشد. ترکیب بیوفیدبک و دارو نتیجه فوق العاده بهتری خواهد داشت. به عنوان مثال میزان بهبود میگرن با مصرف پروپرانولول به اندازه 44 تا 55 درصد می باشد. در تحقیقی که اخیرا انجام شد، با اضافه شدن پروپرانولول به بیوفیدبک میزان اثر بخشی هر دو با هم 79 درصد و اثر بخشی بیوفیدبک به تنهایی 54 درصد بوده است.

بیوفیدبک چه زمانی و برای چه کسی موثر خواهد بود؟

گرچه این سوالات هنوز دارای پاسخ قطعی نیستند، اما تحقیقات بالینی نشان داده اند که این روش بر روی افرادی بهتر اثر می کند که قادرند دمای دست خود را بالا ببرند، تکنیک ها را در خانه تمرین کنند، یاد بگیرند به نوسانات در تنش ها در طول روز توجه دقیق داشته باشند و تکنیک های ریلکسیشن را به طور مختصر در طول روز به کار بگیرند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهند افرادی که دارای حس خود کارآمدی هستند – اعتقاد به اینکه آنها قادر به اعمال کنترل بر روی فیزیولوژی و سردرد خود هستند – نتیجه بهتری دریافت خواهند کرد. اگر این یافته ها درست باشند، نشان می دهد افرادی که دارای کنترل درونی هستند، علاوه بر تمرینات مکرر مهارت های بیوفیدبک، می توانند تکنیک های گسترده تری را به کار گیرند و در نتیجه شانس بهبود سردردهای آنها نیز کاهش می یابد.

در تحقیقی که در مورد تکنیک بیوفیدبک بر روی 154 فرد مبتلا به سردرد ترکیبی میگرنی و تنشی انجام شد، محققان دریافتند 80 تا 84 درصد میزان سردردهای مربوط به اضطراب در این افراد کاهش یافته است. در مقابل این بیماران در پیشگیری از سردردهای میگرنی و تنشی که عوامل دیگری مانند پریودی یا تغییر آب و هوا باعث بروز آنها می شد، موفقیت کمتری داشتند.

مصرف زیاد داروهای ضد درد با فواصل کوتاه در روز با اثر بخشی بیوفیدبک تداخل پیدا می کند. سردرد مزمن روزانه با شدت بالا به ندرت به بیوفیدبک پاسخ می دهد. در این شرایط بیوفیدبک به مقابله با درد کمک می کند.

منبع:

http://www.mhni.com/headache-pain-faq/non-drug-treatment-alternatives/biofeedback-and-relaxation

 نگارنده: سمیه محمدی

• مریم عبداللهی
• روانشناس و نوروتراپیست

انجام روش های نوروفیدبک و بیوفیدبک در کلیه شعب تهران و کرج

گروه پزشکان جایروس