مشاوره روانشناسی کودک و بهبود اعتماد به نفس کودکان

اعتماد به نفس سالم در کودکان مانند یک زره است که از آنها در برابر چالش های موجود حمایت می کند. کودکانی که نقاط قوت و ضعف خود را می دانند و احساس خوبی نسبت به خود دارند، به نظر می رسد راحت تر می توانند مشکلات را کنترل کنند و در برابر فشارهای منفی مقاومت بیشتری دارند. این کودکان به آسانی لبخند می زنند و از زندگی لذت می برند و واقع بین و به طور کل خوشبین هستند.

در مقابل کودکان دارای اعتماد به نفس پایین پالش های موجود را منابع اصلی اضطراب و سرخوردگی می دانند. کسانی که خود را ضعیف می پندارند، به سختی برای مشکلات راه حل پیدا می کنند. بروز برخی افکار انتقادی، از جمله من خوب نیستم یا من نمی توانم کاری انجام دهم، باعث منفعل شدن، انزوا و افسردگی این کودکان می شود. پاسخ این کودکان در مواجه با یک چالش جدید جمله من نمی توانم، خواهد بود.

علائم اعتماد به نفس سالم و ناسالم

اعتماد به نفس با رشد کودک نوسان پیدا می کند و اغلب تغییر کرده و تنظیم می شود، زیرا اعتماد به نفس تحت تاثیر تجارب و درک کودک می باشد. بنابراین بهتر است نسبت به علائم اعتماد به نفس سالم و ناسالم آگاهی پیدا کرد.

کودکانی که دارای اعتماد به نفس پایین هستند تمایلی به امتحان کردن چیزهای جدید ندارند و معمولا در مورد خود منفی صحبت می کنند. این کودکان تحمل کمی در برابر ناامیدی و سرخوردگی دارند، به راحتی عصبانی می شوند و منتظر هستند شخص دیگری کار آنها را انجام دهد. در این کودکان نوعی حس بدبینی حاکم است و این امر منجر به افزایش اضطراب و مشکلات روحی و روانی در کودک می شود.

کودکانی که دارای اعتماد به نفس سالم هستند از برقراری تعامل با دیگران لذت می برند. این کودکان در موقعیت های اجتماعی مختلف راحت هستند و از انجام فعالیت های گروهی و یا مستقل لذت می برند. زمانی که با چالشی روبه رو می شوند، به دنبال پیدا کردن راه حل هستند و کمتر اعلام نارضایتی می کنند و به علاوه به هیچ عنوان خود را تحقیر نمی کنند. این کودکان نقاط قوت و ضعف خود را می دانند و آنها را پذیرفته اند و حس خوش بینی در این کودکان غالب است.

والدین چگونه می توانند کمک کنند؟

پدر و مادر چگونه می توانند به افزایش اعتماد به نفس سالم در یک کودک کمک کنند؟ در ادامه نکاتی برای والدین بیان می شوند:

• مراقب کلام خود باشید: کودکان نسبت به صحبت های والدین و دیگران بسیار حساس هستند. به یاد داشته باشید که کودک خود را نه تنها برای انجام کارهای خوب بلکه برای تلاشی که می کند نیز تشویق کنید. اما صادق باشید. به عنوان مثال اگر کودک در کاری موفق نشده است از بیان چنین جمله ای اجتناب کنید: ایراد ندارد، دفعه بعد بیشتر تلاش خواهی کرد و موفق خواهی شد. بلکه بهتر است به کودک بگویید: بسیار خب، تو موفق نشدی، اما من به خاطر تلاش هایی که انجام دادی به تو افتخار می کنم.

گاهی مهارت کودک در سطح انجام کار خاصی نیست، بنابراین کمک به کودک برای مقابله با ناامیدی باعث می شود کودک نقاط ضعف و قوت خود را بهتر بشناسد. بنابراین با مهربانی و لبخند به کودک خود کمک کنید تا خود را بشناسد و قدردان آنچه باشد که باعث خاص بودنش می شود.

• یک مدل مثبت باشید: اگر نسبت به خود خیلی خشن و بدبین باشید یا در مورد توانایی ها و محدودیت هایتان دیدگاه غیرواقعی داشته باشید، کودکتان نیز همانند شما عمل خواهد کرد. بهتر است اعتماد به نفس خود را تقویت کنید تا کودک یک مدل واقعی داشته باشد.

درک نادرست از خود باعث می شود در کودکان ریشه بدواند. به عنوان مثال کودکی که در مدرسه عملکرد خوبی دارد، اما در درس ریاضی کمی ضعیف است. این کودک ممکن است با خود بگوید: “من نمی توانم ریاضی را انجام دهم، من دانش آموز خوبی نیستم.” این جمله نه تنها یک تعمیم نادرست است، بلکه می تواند زمینه شکست را برای این دانش آموز فراهم کند. کودکان را تشویق کنید تا موقعیت ها را متناسب با هدف خود ببینند. جواب موثر برای این دانش آموزان به این شکل است: ” شما شاگرد خوبی هستید و عملکرد خوبی در مدرسه داری. ریاضی درسی است که نیاز به زمان و تلاش بیشتری برای درک آن داری. ما با هم به حل این مشکل خواهیم پرداخت.

• با محبت باشید: عشق شما باعث افزایش عزت نفس کودک خواهد شد. کودک را در آغوش بگیرید و به وی بگویید که وقتی تلاش هایش را در مسیر رسیدن به هدفی می بینید به او افتخار می کنید. در بین وسائل کودک یادداشت هایی بگذارید، مانند تو معرکه ای.
• یک محیط امن و عاشقانه در خانه خود فراهم کنید: کودکانی که در خانه احساس امنیت نمی کنند و یا مورد سوء استفاده قرار می گیرند، بیشتر در معرض از دست دادن اعتماد به نفس خود هستند. کودکی که با والدینی زندگی می کند که دائما در حال جنگیدن و جر و بحث هستند، دچار افسردگی خواهد شد.

به علاوه بروز مشکلاتی در مدرسه، مشکل با همسن و سالان و برخی عوامل دیگر نیز باعث کاهش اعتماد به نفس کودک خواهند شد. کودک خود را تشویق کنید تا با شما و یا دیگر بزرگسالان قابل اعتماد صحبت کند و در مورد حل مشکلات خود راهنمایی بخواهد.

• به کودک خود کمک کنید تا در تجارب سازنده شرکت کند. فعالیت هایی که همکاری را به جای رقابت تشویق می کنند، در پرورش اعتماد به نفس نقش بسیار مهمی دارند. به عنوان مثال اگر کودکی را وادارید که به یک کودک دیگر و کم سن و سالتر در خواندن و نوشتن کمک کند موقعیتی به وجود آورده اید که باعث اعتماد به نفس هر دو کودک شده اید.

راهنمایی های حرفه ای

اگر فکر می کنید کودک شما اعتماد به نفس پایینی دارد، بهتر است به مشاور مراجعه کنید. مشاورین و متخصصان در این زمینه می توانند به کودک کمک کنند تا در خانه و مدرسه با مشکلات مقابله کرده و احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد.

درمان می تواند به کودکان کمک کند تا خود و دنیای اطرافشان را واقع گرایانه تر ببینند و مشکلات را به راحتی حل کنند. غرور نسبت به آنچه هستید و مسئولیت پذیری علائم اصلی اعتماد به نفس سالم هستند و بزرگترین هدیه ای هستند که والدین می توانند به کودکان خود بدهند.

منبع:

http://kidshealth.org/en/parents/self-esteem.html#

نگارنده: سمیه محمدی

گروه پزشکان جایروس