ارزیابی ریسک آپنه خواب

آیا آپنه ی خواب می تواند باعث مرگ شود؟ برای میلیون ها نفری که از آپنه ی خواب رنج می برند، این سوال مسئله ی مهمی است که با آن روبرو می شوند. گرچه آپنه ی خواب همیشه به طور مستقیم قابل انتساب است، اما وجود این عارضه در بدن می تواند به بیماری های قلبی و عروقی و حوادث کشنده ی خودرو منجر شود. در عین حال که روش های درمانی زیادی برای آپنه ی خواب وجود دارد، نبود آموزش در جامعه ی پزشکی و عموم مردم باعث می شود این بیماری نادیده گرفته شده و در نتیجه تشخیص و درمان آن به درستی انجام نشود.

آپنه خواب، اختلالی است که می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر سلامت فرد بگذارد. با این حال، بسیاری از افراد ممکن است از وجود آن در خود یا نزدیکانشان بی‌خبر باشند. ارزیابی خودی ریسک آپنه خواب می‌تواند گام اولیه‌ای برای شناسایی افرادی باشد که نیازمند ارزیابی بیشتر و احتمالاً درمان هستند. یکی از ابزارهای معتبر و پرکاربرد برای این منظور، پرسشنامه STOP-BANG است که به راحتی قابل اجرا بوده و تفسیر آن می‌تواند به تعیین احتمال وجود آپنه خواب کمک کند.

پرسشنامه STOP-BANG: یک معرفی

پرسشنامه STOP-BANG شامل ۸ سوال ساده است که هر کدام به یک جنبه خاص از ریسک آپنه خواب می‌پردازند. این پرسشنامه بر اساس سادگی، دقت بالا و قابلیت دسترسی طراحی شده است تا به افراد امکان دهد به سرعت و به راحتی ریسک خود را ارزیابی کنند.

سوالات پرسشنامه:

1. S (Snoring): آیا شدیداً خروپف می‌کنید؟
2. T (Tired): آیا در طول روز احساس خستگی یا خواب‌آلودگی دارید؟
3. O (Observed): آیا تا به حال کسی مشاهده کرده است که در خواب تنفستان متوقف شده است؟
4. P (Pressure): آیا از فشار خون بالا رنج می‌برید؟
5. B (BMI): شاخص توده بدنی (BMI) شما بیشتر از ۳۵ کیلوگرم/متر مربع است؟
6. A (Age): آیا سن شما بیش از ۵۰ سال است؟
7. N (Neck circumference): آیا دور گردن شما بیشتر از ۴۰ سانتی‌متر (مردان) یا ۳۷ سانتی‌متر (زنان) است؟
8. G (Gender): آیا شما مرد هستید؟

برای هر پاسخ “بله”، یک امتیاز به دست می‌آید. امتیازات به شرح زیر ریسک آپنه خواب را نشان می‌دهند:

• ۰ تا ۲ امتیاز: ریسک پایین آپنه خواب
• ۳ تا ۴ امتیاز: ریسک متوسط
• ۵ تا ۸ امتیاز: ریسک بالا

تفسیر پرسشنامه و گام‌های بعدی

افرادی که امتیاز بالایی در پرسشنامه کسب می‌کنند، باید به دنبال مشاوره پزشکی برای ارزیابی‌های بیشتر و تشخیص دقیق باشند. ارزیابی می‌تواند شامل مطالعه خواب در یک مرکز تخصصی خواب یا استفاده از تست‌های خواب در منزل باشد. تشخیص آپنه خواب ممکن است به درمان‌هایی مانند استفاده از دستگاه CPAP، تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن و اصلاح عادات خواب، یا حتی جراحی منجر شود.

اهمیت تشخیص سریع آپنه خواب

دلایل زیادی وجود دارند که علت آزمایش نشدن افراد مبتلا به آپنه ی خواب را توضیح می دهند. در حالت های خفیف آپنه ی خواب وقفه های تنفسی خیلی سخت تشخیص داده می شوند. ممکن است فرد مبتلا سال ها دچار این عارضه باشد که علائم آن فقط سر درد خفیف یا گلو درد در هنگام صبح است، و البته هر دو علائم نام برده به راحتی به بیماری های دیگر نسبت داده می شوند. پایین آمدن سطح اکسیژن خون، افزایش استرس در بدن و نداشتن خواب درست دیگر عوارض مربوط به آن هستند. در حالیکه فرد به دنبال درمان علائم دوم و سوم می باشد، ریشه ی اصلی آنها پنهان است.

بیماران نیاز به مقداری آگاهی دارند: آگاهی از اختلال به وجود آمده، آگاهی نسبت به علائم و آگاهی نسبت به روش های درمانی برای بهبود شرایط. آپنه ی خواب می تواند:

• نارسایی احتقانی قلب را افزایش دهد ( سطح اکسیژن خون کاهش می یابد.).
• توانایی بدن را برای بهبود وضعیت خود کاهش می دهد ( کمبود خواب).
• مشکلات زیادی در کل زندگی به وجود می آورد ( سردردها و گلودردهای مکرر).
• احتمال تصادف های خودرو را افزایش می دهد (خواب آلودگی).

مشکل اصلی آپنه ی خواب این است که تاثیرات مربوط به آن تدریجی بوده و مشاهده ی مستقیم آنها دشوار می باشد. شاید ماه ها طول بکشد تا فرد متوجه صدای ناشی از مشکل تنفسی خود در هنگام خواب شود و افرادی که تنها می خوابند، هیچ کس متوجه توقف تنفس آنها در نیمه شب نمی شود.

پیشگیری از آپنه ی خواب

درمان آپنه ی خواب می تواند مشکلات مرتبط با آن را نیز کاهش دهد از جمله بیماری های قلبی و نارسایی احتقانی قلب. افرادی که علائم زیر را مشاهده می کنند، باید مرتب به پزشک خود مراجعه کرده و در رابطه با احتمال آپنه ی خواب و دیگر اختلالات خواب با وی مشورت کنند.

• بیدار شدن با سر درد
• بیدار شدن با گلو درد
• مکررا در طول شب از خواب بیدار شدن
• خستگی مفرط در طول روز
• خرو پف کردن با صدای بلند
• کاهش تمرکز
• افزایش وزن
• نیاز به چرت زدن های مکرر