اختلال اضطراب اجتماعی را درمان کنید!

قبل از خواندن مقاله می توانید به توضیحات روانپزشک ما گوش دهید، توصیه های مهمی برایتان دارند.

دکتر مهدی هرمزپور، روانپزشک

اختلال اضطراب اجتماعی که فوبیای اجتماعی نیز نامیده می شود، یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که در آن شخص دچار ترس بیش از اندازه از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی است. فرد از نگاه های دیگران، مورد قضاوت قرار گرفتن و مورد انتقاد قرار گرفتن مضطرب و عصبی می شود.

این فرد از اشتباه کردن و یا بد به نظر رسیدن در مقابل دیگران هراس دارد. نداشتن مهارت های اجتماعی یا کم تجربه بودن در موقعیت های اجتماعی مختلف ترس و اضطراب وی را تشدید می کنند. در برخی مواقع اضطراب منجر به حمله هراس می شود. در نتیجه این ترس ها، شخص بعضی موقعیت های اجتماعی را با اضطراب شدید سپری می کند و حتی ممکن است از حضور یافتن در آنها اجتناب کند.

به علاوه افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی روزها یا هفته ها از اضطراب پیش بینی نیز رنج می برند – ترس از موقعیت قبل از وقوع آن. در بسیاری از موارد می داند که ترس او بی دلیل است، اما در عین حال نمی تواند آن را کنترل کند.

مبتلایان به اختلال اضطراب اجتماعی دچار افکار و عقاید اشتباه می شوند و نسبت به دیگران افکار منفی دارند. این اختلال اگر درمان نشود بر روی زندگی روزمره فرد و فعالیت های کاری وی و روابط شخص تاثیر منفی بگذارد.

این افراد از صحبت کردن در حضور جمع هراس دارند. دیگر موقعیت هایی که ترس این افراد را تحریک می کند، عبارتند از:

• خوردن یا نوشیدن در مقابل دیگران
• نوشتن یا کار کردن در حضور دیگران
• مرکز توجه بودن
• تعامل با دیگران در قرار ملاقات ها و یا مهمانی ها
• سوال پرسیدن یا پاسخ دادن به سوالات در گروه
• استفاده از توالت های عمومی
• صحبت با تلفن

اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است به دیگر بیماری های روحی نیز منجر شود، از جمله اختلال هراس، اختلال وسواسی جبری و افسردگی. در واقع بسیاری از مبتلایان به این اختلال در درجه اول برای دیگر بیماری ها به پزشک مراجعه می کنند که پس از معاینات انجام شده اختلال اضطراب اجتماعی تشخیص داده می شود.

علائم اختلال اضطراب اجتماعی

بسیاری از مبتلایان به این اختلال متوجه وجود یک مشکل هستند، اما علائم بیماری و مشکل خود را تشخیص نمی دهند. علائم اختلال اضطراب اجتماعی عبارتند از:

• اضطراب شدید در موقعیت های اجتماعی
• اجتناب از موقعیت های اجتماعی
• علائم جسمی اضطراب، از جمله آشفتگی، تپش قلب، عرق کردن، لرز، گرگرفتن، تنش عضلانی، حالت تهوع و اسهال

کودکان این علائم را با گریه کردن، چسبیدن به والدین و یا پرت کردن اشیا نشان می دهند.

این اختلال در بین انواع اختلالات اضطراب دومین نوع رایج آن است و در بین تمام اختلالات روحی سومین اختلال رایج در امریکاست (پس از افسردگی و اعتیاد به الکل).

اختلالات اضطرابی معمولا در دوره نوجوانی و اوایل دوره بزرگسالی بروز می کنند، اما در هر سنی ممکن است به آنها مبتلا شوید. به علاوه خانم ها بیش از آقایان به این اختلالات مبتلا می شوند.

چه عاملی باعث بروز اختلال اضطراب اجتماعی می شود؟

عامل خاصی به عنوان دلیل بروز این اختلال شناخته نشده است، اما محققان معتقدند عوامل بیولوژیکی، محیطی و روانشناسی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند.

• عوامل بیولوژیکی. تصور می شود اختلال اضطراب اجتماعی به دلیل عملکردهای غیرطبیعی مدارهایی در مغز بروز می کند که عواطف و پاسخ بدن در مقابل وقایع را کنترل می کنند. عوامل ژنتیکی نیز نقش مهمی دارند، اگر یکی از والدین به این اختلال دچار باشند، احتمال بروز آن در فرزندانشان نیز بیشتر خواهد بود.
• عوامل روانشناسی. اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است به دلیل تحقیر شدن یا مورد زور قرار گرفتن توسط هم سن و سالان در گذشته بروز کند.
• عوامل محیطی. گاهی با مشاهده رفتار دیگران یا آنچه برای دیگران اتفاق افتاده، فرد دچار اختلال اضطراب اجتماعی می شود. به علاوه کودکانی که بیش از حد معمول تحت حمایت والدین خود هستند، مهارت های اجتماعی را به خوبی فرا نمی گیرند و در نتیجه ممکن است دچار اضطراب های شدید شوند.

اختلال اضطراب اجتماعی چگونه تشخیص داده می شود؟

پس از مشاهده علائم اختلال اضطراب اجتماعی، پزشک سوالاتی در مورد سوابق پزشکی فرد خواهد پرسید و معاینات جسمی کامل انجام می شود. برای تشخصیص این اختلال روحی آزمایش خاصی وجود ندارد، اما پزشک برای اطمینان از سلامت جسم انجام برخی آزمایش ها را توصیه می کند. اگر بیماری جسمی علت بروز این علائم نباشد، معاینات روانشناسی توسط روانپزشک یا روان درمانگر آغاز خواهد شد.

درمان اختلال اضطراب اجتماعی

موثرترین روش درمان برای اختلال اضطراب اجتماعی درمان شناختی رفتار (CBT) است. دارو نیز برای بهبود علائم تجویز می شود.

• درمان شناختی رفتار: هدف از این روش درمانی راهنمایی کردن فرد در یک مسیر منطقی تر است. به علاوه به فرد آموزش داده می شود از موقعیت هایی که باعث بروز اضطراب در وی می شوند، اجتناب نکند و به اضطراب خود واکنش متفاوتی نشان دهند. در این روش فرد خود را در موقعیت مورد نظر تصور می کند و در یک محیط امن و آرام، معمولا در حضور درمانگر، با ترس خود کار می کند و روش های مقابله با آن را فرا می گیرد.
• دارو. داروهای مختلفی برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی تجویز می شوند، از جمله مهار کننده های بازجذب سروتونین (SSRI)، داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد اضطراب.

مشاوره به بهبود اعتماد به نفس و تقویت مهارت های اجتماعی کمک می کند. تکنیک های ریلکسیشن، مانند نفس عمیق کشیدن هم موثر هستند.

آیا اختلال اضطراب اجتماعی قابل پیشگیری است؟

متاسفانه این اختلال قابل پیشگیری نیست، اما درمان سریع و به موقع می تواند به بهبود کامل بیماری کمک کند.

لینک منبع

نگارنده: سمیه محمدی

گروه پزشکان جایروس