نوزاد جدید

پس از تولد یک نوزاد، بسیاری از خواهر و برادرهای بزرگتر حسادت می کنند و ممکن است درجاتی از دشمنی و خصومت را نسبت به خواهر یا برادر تازه متولد شده ی خود نشان دهند. فرزندان دیگر همچنین ممکن است در رفتارهای خود پس رفت داشته باشند. برای مثال، اگر برای دستشویی رفتن آموزش دیده اند، پس از تولد نوزاد دوباره شروع به کثیف کردن خود می کنند. کودکان دیگر ممکن است با واپس کشیدن خود یا پرداختن به رفتارهای توجه طلبانه ای نظیر بهانه گیری و خواستن وقت بیشتر از والدینشان عکس العمل نشان دهند. این امر برای والدین دشوار است زیرا آنها سعی می کنند نیازهای جدید نوزاد را برآورده کنند. خوشبختانه، شما می توانید هنگامی که در انتظار یک فرزند دیگر هستید، گام هایی را برای کمک به فرزند بزرگترتان بردارید تا او خود را با خواهریا برادر جدیدش سازگار کند و از این گونه هم چشمی ها کاسته شود:

• فرزندتان را برای آنچه که در انتظارش هستید آماده کنید. به دقت توضیح دهید که وقتی در بیمارستان هستید چه اتفاقی خواهد افتاد و چه کسی از او مراقبت خواهد کرد. سعی کنید همه ی جزئیات را بیان کنید تا او دچار نگرانی و دغدغه ی خاطر نشود. همچنین توضیح دهید که نوزاد جدید چه طور خواهد بود. به او بگویید که نوزادها زیاد گریه می کنند و همچنین بسیار می خوابند. بگذارید او بداند با اینکه وقت زیادی را برای مراقبت از نوزاد خواهید گذراند ، ولی او را کمتر دوست ندارید.
• بگذارید فرزندتان شما را در ویزیت های قبل از زایمان همراهی کند وبه صدای قلب نوزاد گوش دهد. فرزندتان را در رویدادهای قبل از زایمان دخالت دهید و به او اجازه دهید به طور فعال شرکت کند. شنیدن صدای قلب یا دیدن تصویر سونوگرافی می تواند به او کمک کند که بفهمد واقعاً یک نوزاد در راه است.
• درصورت امکان ، چند ماه قبل از آمدن نوزاد هر تغییر مهمی را درخانه ایجاد کنید. اگر فرزندتان از تختخواب لبه داری استفاده می کند که شما آن را برای نوزاد در نظر گرفته اید، چندماه قبل از آمدن نوزاد، آن تخت را از اتاق فرزندتان خارج کنید. به جای اینکه بگویید تخت لبه دار را برای نوزاد در نظرگرفته اید، آن را بایک تخت بزرگ کودک عوض کنید. همچنین اگر هر تغییر که می خواهید در اتاق ایجاد کنید بر فرزندتان تأثیر می گذارد، قبل از زمان مقرر آنها را سامان دهید.
• از سوال کردن از کودک درمورد اینکه خواهر می خواهد یا برادر، بپرهیزید. او در این مسئله هیچ انتخابی ندارد! اگر “نه” بگوید، شما واقعاً در آن گیر خواهید کرد.
• معمولاً بهتر است صبر کنید و بگذارید فرزندتان از بارداری شما درسه ماهه ی دوم که بیشترین خطر سقط جنین گذشته است با خبر شود. توضیح دادن سقط جنین برای یک خردسال می تواند بسیار دشوار باشد.
• سعی کنید در باره ی همبازی بودن نوزاد با فرزند بزرگترتان کمتر صحبت کنید. زمان زیادی طول می کشد تا یک شیرخوار بتواند با خواهر یا برادر بزرگترش بازی کند. وقتی که نوزاد متولد می شود و نمی تواند توپی پرتاب کند یا بازی های دیگری را به یکباره انجام دهد، فرزند بزرگتر شما ممکن است دلسرد بشود.
• سعی کنید درحدود زمانی که نوزاد قرار است بیاید، درمورد فرزندتان متعهد کارهای جدید مربوط به رشد ، مانند آموزش دستشویی، نشوید. اگر به فرزندتان آموزش دستشویی نداده اید ، این آموزش را، چند ماه قبل از آمدن نوزاد شروع کنید یا اینکه تا چند ماه پس از تولد نوزاد صبر کنید.

شما می توانید از توصیه های زیر پس از تولد نوزاد جدید استفاده کنید:

• درصورت امکان، اجازه دهید کودکتان نوزاد را در بیمارستان ببیند. مقررات ویژه ی بیمارستان برای عیادت و/ یا برنامه هایی را که برای خواهر یا برادرهای نوزادان دارد، بررسی کنید.
• اجازه دهید فرزندتان به شما در کارهای نوزاد کمک کند. سعی کنید هنگامی که فرزند بزرگترتان به شما کمک می کند، با توجهات و تحسین های مکرر، آن را به یک تجربه ای خوشایند برای هردویتان تبدیل کنید. درصورتی که تمایلی به کمک ندارد، او را مجبور نکنید.
• والدین اغلب سهم بزرگی برای عکس های نوزاد و داشتن یک مجموعه ی نوزادی اختصاص می دهند. دفترچه ی مربوط به نوزادی کودک بزرگترتان را به او نشان دهید و پس از تولد نوزاد، آن را در معرض دید همه بگذارید. همچنین می توانید یک آلبوم عکس خانوادگی یا آلبوم عکس و بریده ی روزنامه برای فرزند بزرگترتان درست کنید تا متوجه شود که درست به اندازه ی نوزاد متولد شده برایتان مهم است.
• حتماً اوقاتی را به تنهایی با فرزند بزرگترتان سپری کنید. همانطور که می دانید، داشتن یک نوزاد در خانه به صبر وتلاش بسیار نیاز دارد. کودک بزرگتر شما به راحتی می تواند احساس کند که نادیده گرفته می شود. اوقاتی را برای گذراندن با او پیدا کنید و به فعالیت های لذت بخشی بپردازید که قبلاً در گذشته با هم انجام می داده اید.
• رفتار پرخاشگرانه را مورد اغماض قرار ندهید. اگر کودکتان نسبت به نوزاد پرخاشگری می کند، باید بلافاصله با دادن وقفه ی زمانی، با آن رفتار برخورد کنید. البته ، شما باید فرزندتان را برای رفتار مثبتی که با کودک دارد نیز تحسین کنید.

با بزرگتر شدن فرزندان

با بزرگتر شدن فرزندان، رقابت خواهر و برادری کماکان بخش عادی و معمول روابط بین خواهر و برادری را تشکیل می دهد. این اتفاق اغلب به این خاطر روی می دهد که فرزندان برای توجه والدین، جنگیدن بر سر تصاحب چیزی یا تلاش برای به نحوی بزرگتر جلوه دادن خود با یکدیگر رقابت می کنند. توصیه های زیر می تواند به شما درکاستن از رقابت و هم چشمی خواهر و برادری و تأثیرات منفی آن کمک کند:

• کاملاً یکسان رفتار کردن با فرزندان غیر ممکن است. با این وجود شما باید سعی کنید به آنها بگویید که به ویژگی های منحصر به فردشان واقف هستید و دستاوردها و کمالات فردی آنها را می شناسید.
• سعی کنید به طور منظم اوقاتی را به تنهایی با هریک از فرزندانتان سپری کنید. بکوشید فعالیت های مخصوص و درعین حال متفاوتی را با هریک از فرزندانتان داشته باشید.
• زمان هایی را که فرزندانتان با هم هستند، مخصوصاً موقعیت های مشکل آفرینی که می تواند به آسانی تبدیل به جنگ و خشونت شود، بشناسید. از مهارت های توجه کردن و تحسین کردن استفاده کنید.
• از مقایسه کردن فرزندان خود با یکدیگر اجتناب کنید. اگر چه هریک از فرزندان شما نقاط ضعف و قوت خود را دارد ، ولی نکته ی مهم آن است که آنها را بر طبق این نقاط ضعف و قوت با یکدیگر مقایسه نکنید.

• سعی کنید درگیری های کوچک بین فرزندانتان را نادیده بگیرید. بگذارید آنها خودشان کار را به سرانجام برسانند. تنها درصورتی دخالت کنید که به یک درگیری فیزیکی یا بسیار بزرگی تبدیل شود.
• هنگامی که فرزندانتان با هم بگومگو می کنند، معمولاً پیدا کردن شروع کننده ی آن غیرممکن است. مگر اینکه دقیقاً دیده باشید چه اتفاقی افتاده است و بدانید تنها یکی از کودکان مقصر است که دراین صورت مداخله می کنید. دراکثر موارد، هردو کودک در دعوا سهیم هستند. ممکن است ابتدا یکی از آنها دیگری را بزند اما بیشتر مواقع کودک دیگر هم او را اذیت یا تحریک کرده است. زمانی که درگیری روی می دهد، سعی کنید درباره ی آن صحبت نکنید. ابتدا به هردو کودک یک وقفه ی زمانی دهید تا به آنها فرصتی برای آرامش یافتن داده باشید. موضوع دعوا بعداً می تواند مورد بحث قرارگیرد. هدف شما درآن لحظه باید جداکردن کودکان و بازگشت خویشتنداری به آنها باشد. هنگامی که از وقفه ی زمانی به طور همزمان برای دو کودک استفاده می کنید، آنها را درمحل های جداگانه ای برای ماندن در وقفه ی زمانی قرار دهید تا نتوانند به بحث و درگیری خود ادامه دهند.
• پس از وقفه ی زمانی ، از این درگیری به عنوان فرصتی برای یاد دادن مهارت های حل مسئله به کودکان استفاده کنید. سعی کنید آنها را به تشخیص مشکل و راه های برخورد مؤثرتر با چنین مشکلی در آینده وادار نمایید. کودکان کم سن و سال تر ممکن است نیاز به پیشنهاداتی داشته باشند. با بزرگتر شدن کودکان، آنها را تشویق کنید که خودشان پیشنهاداتی را ارائه دهند.
• سعی کنید اراجیف را نادیده بگیرید. یک کودک اغلب وقتی احساس می کند که می تواند خواهر و برادرش را به دردسر اندازد، اراجیفی را درباره ی او به والدینش می گوید. در این هنگام ، به فرزندتان بگویید به سوی خواهر یا برادرش برگردد و سعی کنید با او روی این موضوع کار کنید. شما می توانید احساسات کودکتان را با گفتن چیزی مثل “می دانم که تو باید بسیار عصبانی شده باشی” مورد پذیرش قراردهید. همچنین می توانید از فرزندتان بپرسید، “فکر می کنی راه مناسب برای برخورد با این مسئله چیست؟” مطرح کردن این نوع پرسش برای حل کردن مسئله می تواند به فرزندتان برای چگونگی برخورد با آن موضوع کمک کند.

سحر پهلوان نشان

روانشناس تربیتی