واکنش مغزبه خیانت در روابط کوتاه مدت و بلند مدت

با توجه به پژوهش جدید دانشگاه استنفورد، شرکایی که در اوایل رابطه خیانت می بینند از مغز خود برای کنترل دقیق و سبک سنگین کردن  اینکه آیا به فردی که فریب داده است اعتماد کنند یا نه استفاده می کنند.

از سوی دیگر، آنهایی که در روابط طولانی مدت خیانت می بینند بر حسب تصمیم گیری خودکار که به احتمال زیاد بخشیدن شخص خائن  است به رابطه ادامه می دهند.

 در بررسی این مطلب، کارن کوک ،جامعه شناس و تیم همکارش، می خواستند بفهمند که چرا برخی از افرادی که به آنها خیانت شده است تصمیم به آشتی می گیرند و برخی تصمیم به ترک رابطه می گیرند.

برای آزمایش تئوری، محققان یک آزمایش اینترنتی راه انداختند، به  هر شرکت کننده 8  دلار دادند که می توانست پول را نگه دارد یا آن را به شریک  نهانی( شریکی که نمی دید) بدهد. در صورتی که شرکت کننده پول را به شریک می داد ،ارزش آن 3 برابر می شد .شریک بعد از آن تصمیم می گرفت که تمام آنرا نگه دارد یا نیمی از آن را به فرد باز گرداند.

بدون اینکه  شرکت کنندگان مطالعه اطلاع داشته باشند، شریک واقعاً یک کامپیوتر بود، گاهی اوقات برنامه ریزی  می شد که در اوایل بازی به فرد خیانت کند  و گاهی اوقات برنامه ریزی شده بود که بعد چند مدت از رابطه به فرد خیانت کند.یافته ها نشان داد که فرد در خیانتی که در اوایل رابطه اتفاق می افتاد در مقایسه با خیانتی که بعد از چند وقت اتفاق می افتاد بیشتر تصمیم می گرفت که پول را نگه دارد.

محققان آزمایش را در یک آزمایشگاه، در حالی که به شرکت کنندگان  دستگاه اسکنر FMRI وصل شده بود تکرار کردند، آنها دریافتند که کورتکس کمربندی قدامی شخص، که با یادگیری آگاهانه، برنامه ریزی و حل مسئله مرتبط است و قشر فرونتال جانبی که با احساسات و عدم اطمینان  مرتبط است، پس از خیانت در  اوایل رابطه فعال تر شدند. در مقابل، قشر گیجگاهی جانبی، که باتصمیم گیری بر حسب عادت مرتبط است، هنگامی که خیانت  چند وقت  بعد از رابطه اتفاق می افتد فعالتر شد.

منبع

بیشتر بدانید

خیانت یعنی چه؟

خیانت و عواقب آن

می‌توان خیانت را هرنوع ارتباط یا فعالیتی دانست که در آن شخص از روابطی با یک فرد سوم لذت می‌برد که قاعدتا می‌بایست در همراهی با همسرش تجربه می‌کرده؛ مانند قرار ملاقات گذاشتن، رفتن به سینما یا رستوران، برانداز کردن و چشم‌چرانی و عشوه‌گری ‌و البته تماس جنسی

حتی احتمال دارد درددل و آرامش یافتن از راه صحبت با شخص دیگر نیز مصداق خیانت باشد.

با آن که جای تاسف است که خیانت پدیده رایجی است، هنوز همه مراجع تعریف یکسانی برای آن ارائه نکرده‌اند.

خیانت یک نوع خلف‌وعده است.

وقتی با کسانی که خود را قربانی خیانت می‌دانند، گفت‌وگو میشود، تعاریف بطور کامل متفاوتی برای خیانت بیان میکنند.

در حقیقت، خیانت احتمال دارد شامل یک ارتباط زناشویی، عاشقانه (رومانتیک) یا شهوت آلود باشد.

پس احتمال دارد ارتباط زناشویی مشخص و آشکاری در آن برقرار نشده و حتی این ارتباط ذهنی باشد.

می‌توان خیانت را هرنوع ارتباط یا فعالیتی دانست که در آن شخص از روابطی با یک فرد سوم لذت می‌برد که قاعدتا می‌بایست در همراهی با همسرش تجربه می‌کرده؛ مانند قرار ملاقات گذاشتن، رفتن به سینما یا رستوران، برانداز کردن و چشم‌چرانی و عشوه‌گری ‌و البته تماس جنسی.

حتی احتمال دارد درددل و آرامش یافتن از راه صحبت با شخص دیگر نیز مصداق خیانت باشد.

خیانت میتواند با وابستگی عاطفی همراه باشد یا نباشد.

پس «عاشق شدن» بخش ثابتی از خیانت نیست.

ضروری است یادآوری شود این موارد صرفا در فرهنگ ایرانی و اسلامی مصداق خیانت نیست و منابع غربی هم همین موارد را خیانت می‌دانند.

به‌طور خلاصه، خیانت یک ارتباط خارج از چارچوب ازدواج است.

بعلاوه، خیانت احتمال دارد تفننی (گاه یکبار و گاه چند بار)، ماجراجویانه، مرض‌گونه و حتی به بیان عده‌ای، رفاقتی یا رقابتی باشد.

به مرور متعهدتر شوید نه آسان‌گیرتر!

بعضی افراد گمان می‌برند خط قرمزهای ارتباط زناشویی‌شان را باید با عنایت به اقتضای زمانه تغییر دهند و گاهی سهل‌گیرانه‌تر به روابط همسرشان نگاه کنند ولی زمانی از روابط خارج از چارچوب ازدواج صحبت می‌کنیم، باید مفهوم ازدواج را در نگاه بگیریم.

توافق اینست که در اینجا ازدواج صرفا زندگی زیر یک سقف و تامین نیازهای سمت مقابل یا عقد محضری نیست.

ازدواج یک نوع «تعهد» است و هرگاه قرار بر انجام این تعهد باشد، روابط خارج از آن محدوده خیانت تلقی میشود.

پس از پیوند ازدواج هم همین‌طور است.

پایبندی به تعهدات که هم جنبه بین‌فردی دارد و هم به‌وسیله عرف و قانون گزینش میشود، همواره ضروری است و نمی‌توان آن را کاست.

گرچه می‌بایست به وجوه فرهنگی و مذهبی هر خانواده نگاهی اختصاصی داشت.

اتفاقا دیده شده که احتمال خیانت پس از گذشتن چند سال از وصلت بالاتر می‌رود.

پس نه فقط نباید محدوده تعهدات را کوتاه کرد، بلکه ضروری است پایبندی بیشتری به زندگی متاهلی داشت.

خیانت اینترنتی و مجازی هم داریم؟

طبعا در جهان مدرن امروز و همگام با پیشرفت فناوری، مصادیق جدیدی هم برای خیانت پدید آمده است.

زمانی ارتباط انسانی (عاطفی یا جنسی) یا نامه‌نگاری بین دو فرد مصداق خیانت بود و بعد روابط تلفنی نیز به این موارد افزوده شد.

هم اکنون، خیانت شاید از راه پیامک، پست الکترونیک، پیام‌رسانی از راه فیس‌بوک، وایبر و واتس‌آپ و مانند آن‌ها هم ظهور نماید.

البته، گرچه هیچ شکلی از خیانت بهیچوجه مجاز و توجیه‌پذیر نیست، ولی بایست شدیدأ و تکرار و بزرگی عمل هم دقت کرد.

اثبات خیانت کار ساده‌ای نیست.

در غرب، نشان داده شده مردان افزون‌تر از خانمها به خیانت بالقوه همسرشان شک و بیشتر چنین روابطی را کشف و افشا میکنند ولی برخی علایم در رفتار فردیکه گرفتار روابط خارج از چارچوب ازدواج شده است، دیده میشود.

فرد خیانتکار نسبت به همسر و محیط خانه بی‌اعتنا میشود، امکان دارد در خانه گفت‌وشنود خود با همسرش را کوتاه کند و به سوال‌های او سرسری جواب دهد، احتمال دارد بهانه‌گیر و پرخاشگر شود و بیشتر مشغول فعالیت‌های بیرون از خانه باشد، وسایلی مانند گوشی همراه خود را مخفی ‌کند و بیشتر به خودش برسد.

تماس‌های تلفنی‌ای دارد که گاه به یک دوست قدیمی که تازه پیدایش شده یا یک همکار جدید نسبت می‌دهد.

حیات جنسی او تغییراتی میکند و احتمال دارد دیگر به روابط جنسی با همسرش اهمیت ندهد.

البته بایست دقت کرد که اتهام خیانت خیلی جدی است و تاثیر عمیقی بر روابط دو سمت دارد پس نمی‌توان هر تغییر رفتاری را خیانت دانست علت‌های برقراری روابط خارج از چارچوب ازدواج بسیار متنوع است و عموما هم در آقایان و هم در خانم‌ها مصداق می‌یابد.

گرچه گاه برقراری این روابط از نشانه‌های شخصیتی جامعه‌ستیزی و خودشیفتگی است، ولی دائما با اختلال‌های شخصیتی همراه نیست.

چنین روابطی احتمال دارد نتیجه بحران در پیوندهای زناشویی و احساس درک نشدن یا برآورده نشدن نیازهای بدنی، عاطفی و جنسی به‌وسیله همسر و احساس جذاب نبودن همسر باشد، ولی این موارد تنها علل و دلایل بروز خیانت نیستند، اختلالات و شرایط روانی (مانند افسردگی یا بحران میانسالی) و احتیاج به احساس آزادی و استقلال، تحکیم اعتماد بنفس و تجربه تازه، ماجراجویی و خطر کردن لذت‌بخش، اثبات یا القای شایستگی (مثل زیبایی و جذاب بودن) و احساس جوانی هم گاه به خیانت منتهی می‌شوند.

گاهی اشخاص برقراری یک ارتباط خارج از حیطه ازدواج را بی‌خطر می‌دانند و به همین سبب گرفتار این روابط می‌شوند.

نداشتن ایمان هم ازمهمترین علل و دلایل خیانت است.

این موضوع اساسا به اسلام محدود نمی‌شود و در جوامعی که مسیحیت دین غالب است هم به آن اشاره شده است.

ریشه خیانت گهگاه هم تنبیه و انتقام است و مسائل اقتصادی (به‌خصوص رفاه بالای اقتصادی) و فرهنگی هم در این زمینه نقش دارند.

همچنین، خیانت یک رفتار تک‌عاملی نیست.

به این معنا که بطور معمول چند عامل از عوامل بالا در ظهور آن نقش دارند.

هم چنین، فرد خیانتکار تنها عامل خیانت نیست.

خیانت را میتوان به‌صورت مثلثی دید که دو رأس دیگرش همسر خیانت‌دیده و شریک فرد خیانتکار هستند.

باز هم تاکید می‌کنم که این به معنای مجاز دانستن خیانت نیست؛ به عنوان مثال اینکه کسی بگوید «همسرم افسرده بود و به من نمی‌رسید»، علت قانع‌کننده‌ای برای خیانت نیست ولی بایست در پروسه مداوا مورد اهمیت قرار گیرد.

عواقب خیانت

بر هم خوردن ازدواج فقط یکی از عواقب خیانت است.

خیانت احتمال دارد سبب زیان روانی شدیدی در همسر خیانت‌دیده شود.

افسردگی، اختلال اضطراب و نگرانی بعد از سانحه، فقدان اعتماد بنفس، سرزنش خود و اقدام‌های خودآسیب‌رسان (مثل خودکشی) از جمله این عواقب هستند.

امکان دارد شخص خیانت‌دیده برای انتقام گرفتن از سمت مقابل (چه همسر و چه شریک او) اقدام کند و این اقدام برآیند خطرناکی داشته باشد.

این شخص احتمال دارد اعتماد خود را به هر ارتباط دیگری هم از دست بدهد.

ولو در پروسه مداوا و برقراری مجدد اعتماد، برگشت اعتماد عموما طولانی و سخت است و احتمال دارد کامل انجام نگیرد.

همچنین، فرد خیانتکار نیز قربانی رفتار خود میشود حتی چنانچه خیانت آشکار نشود، حس گناه و سرزنش خود یکی از آثار خیانت است.

سعی دائم برای مخفی نگه داشتن ارتباط غیرقانونی، به‌تدریج نگرانی و تشویش را جایگزین لذت نخستین میکند و چنانچه ارتباط برملا شود، بحران‌های جدی‌تری هم بروز خواهدکرد.

ماندن یا رفتن؛ مسئله این است!

خیانت وجود است ولی جای تعجب نیست که آمار مشخص و قابل‌اعتمادی از خیانت در کشورمان نداریم.

مطالعاتی که در آمریکا انجام شده، با عنایت به جمعیت مورد وارسی و تعریفی که از خیانت در نگاه گرفته‌اند، نشان داده اند حدود بیست و پنج درصد مردان و ده درصد خانم‌ها گرفتار چنین روابطی می‌شوند.

حدود یک‌چهارم مشاوره‌های در ارتباط با خانواده درمانی به‌دلیل خیانت درخواست میشود و در شمار قابل‌توجهی از مشاوره‌هایی که به علل و دلایل دیگر انجام شده نیز خیانت معلوم میشود.

در ایران، خیانت یکی از گرفتاریهای معمول زوج‌ها هنگام جدایی است، ولی رایج‌ترین آن‌ها نیست.

احتمال دارد فراوانی اندک درخواست طلاق به‌دلیل خیانت، به وجهه اجتماعی آن برگردد و بخش زیادی از اشخاص نخواهند چنین روابطی هیچ‌گاه برای دیگران آشکار شود.

با وجود این هیچ سطحی از خیانت را نبایست پذیرفت.

بخشیدن آگاهانه با چشم‌پوشی از روی ناچاری و درماندگی یا غفلت متمایز است..

البته هرنوع ارتباط خارج از چارچوب ازدواج علت جدایی زوج نیست.

هر فردی باید خودش درباره شیوه ادامه یا قطع ارتباط با همسر خیانتکارش تصمیم بگیرد و نمی‌توان این وظیفه را به‌صورت نسخه‌ای از قبل پیچیده‌شده در نگاه گرفت یا به دوش پدر و مادر، رفیقان یا پزشکان گذاشت.

گاه نمی‌توان مانع جدایی شد، ولی اکثریت از موارد را هم میتوان با یاری یک مشاور یا درمانگر مجرب و آگاه مداوا نمود.

در این موارد، بحران هیجانی نخستین، به‌تدریج جای خود را به دوره‌ای از کنترل هیجانی، البته عموما همراه مشغولیت ذهنی، خشم و احساس انتقام یا تنبیه می‌دهد و بعد فرد خیانت‌دیده وارد دوره‌ای از برقراری مجدد اعتماد میشود.