آشنایی با رشد و تکامل گفتار و زبان

زبان یک وسیله رمزی است. رمزهای قراردادی که افراد یک جامعه یا کشور با هم قرار می گذارند که به وسیله آن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این وسیله رمزی از موارد زیر تشکیل شده است: معانی کلمات، چطور کلمات را بسازیم، چطور ان ها را در کنار هم قرار دهیم و در چه موقعیتی کدام یک از ارایش کلمات را بهتر است استفاده کنیم.

زبان به دو طبقه اصلی تقسیم می شود:

1. زبان درکی ( درک انچه گفته شده، نوشته شده یا به آن اشاره می شود)
2. زبان بیانی ( توانایی گفتن، نوشتن و اشاره کردن). گفتار یکی از راه های بیان زبان است.

در واقع، گفتار و زبان را می توان به چند توانایی مجزای دیگر هم تقسیم کرد:

گفتار، که به “تلفظ”، “کیفیت صدا” و “روانی گفتار” تقسیم می شود.

تلفظ توانایی کودک در تولید و تلفظ صداهای گفتار مثل ب، پ، ج، ک، ق، و … است. بعضی از کودکان در تلفظ صداهای گفتار مشکل دارند. مثلا به جای”سیب” می گویند”تیب” یا به جای” تصادف” می گویند”تصادس”. تلفظ اشتباه بعضی از صداها تا سن 5 سالگی معمول است اما از حدود سن 5 سالگی به بعد از کودک انتظار می رود که اکثر صداهای گفتاری را درست تلفظ کند.

کیفیت صدا  اینکه آیا صدای ما هنگام صحبت کردن، بلند، ارام، سریع، گرفته، نفس آلود، خشن، تودماغی و … است؟

گاهی اوقات کودکان خیلی بلند، خیلی آهسته، با صدای گرفته، “خروسکی” و … صحبت می کنند. اگر صدای کودک به شکلی باشد که فهم گفتار او برای اطرافیان مشکل شود و نتواند منظور خود را به اطرافیان برساند و یا صدایش یا سن و چثه و جنس او مطابقت نداشته باشد، باید از نظر مشکل در صوت مورد ارزیابی قرار گیرد.

روانی گفتار توانایی روان صحبت کردن، بدون گیر کردن، مکث کردن بیش از حد،  کشیدن بعضی از صداها، فشار آوردن به خود یا تکرار کردن بعضی از صداها یا هجاهای کلمات (مثل مامامان، بریم بریم، ش ش شهربازی) را روانی گویند.

زبان، که به توانایی کودک در درک و فهم کلام دیگران، سازمان بندی کلمات و جمله سازی و کاربرد کلام در موقعیت های مختلف، زبان گفته می شود. رشد زبان را می توان به ” زبان درکی” و ” زبان بیانی” تقسیم کرد.

درادامه: دوقسمت از رشد زبان